Günlük hayatımızın vazgeçilmezlerinden biri kumaşlardır. Kumaşların ilk anda aklımıza gelen kullanım alanları giysilerimiz, yaşadığımız mekanlardaki eşyaların döşemeleri, havlular, çarşaflar, perdelerimiz olarak sayılabilir. Neredeyse kumaşların kullanımı insanoğlu kadar eskidir. İnsanlar ketenle kumaş kullanımına başlamış daha sonra pamuk, yün ve ipek kullanıma girmiştir.
Tüm bu kullanım alanlarına baktığımızda kumaşların vücudumuza direk teması olan eşyalar olduğunu görebiliriz. Bu nedenle kumaş seçerken sağlığımıza zararı dokunmayacak kumaşları seçmeye azami dikkat etmeliyiz. Böylece kumaştan kaynaklanabilecek sağlık sorunlarının da önüne geçmiş oluruz.
Kumaş, doğal ürünlerden elde edilen ipliklerin dokunması ya da örülmesi ile elde edilir. Sağlıklı kumaş nedir kısaca tanımlamak gerekirse, cilde zarar verecek, tahriş oluşturacak, vücuda zararlı kimyasalları vermeyecek kumaş olarak tanımlamak mümkündür. Sağlıklı kumaşların hammaddeleri de doğal maddelerdir. Yani vücudumuzla uyum gösteren kumaşlar sağlıklı kumaşlardır.
Tüm bu doğal hammaddeler dikkate alındığında zaman bu bitki ve hayvanların sağlığını korumak, verimi artırmak adına bazı kimyasal maddeler, ilaçlar kullanıldığı göz ardı edilmemelidir. Çünkü tüm kimyasallar doğal hammaddeye, oradan da işlenen kumaşa geçerek bize ulaşmaktadır. İlaçlar dahil tüm kimyasallarında insan vücudunda reaksiyon yapma ihtimali vardır. Bu nedenle aslında en sağlıklı kumaş nedir sorusunun cevabı organik olarak üretilmiş hammaddeden elde edilmiş kumaşlar olacağı aşikardır.
Organik olarak üretilen sağlıklı kumaşların özelliklerine bir göz atarsak,
- Alerji yapma potansiyelleri düşüktür.
- Cildin nefes almasını sağlar.
- Terlemeye yol açmaz.
- UV ışığı nedeni ile renkte değişiklik olmaz.
- Çabuk kırışırlar ve ütülemekte biraz daha zordur.
- Vücudun ısısını korumaya yardımcıdır.
- Kimyasal içermemesi nedeni ile astım hastalığı ve kanseri tetiklemez.
Kumaşları 3 ayrı ana başlıkta inceleyebiliriz. Doğal, sentetik ve suni kumaşlar.
Doğal Kumaşlar: Aslında bu yazımızın konusu olan kumaşlardır doğal kumaşlar. Cildin nefes almasına izin veren, içinde kimyasal maddeler bulundurmayan kumaşlardır. İsminden de anlaşılacağı gibi malzemeleri doğaldır. Doğal kumaşlar köken olarak bitkisel ya da hayvansal olabilirler. Doğal kumaşlar 4 ana gruba ayrılırlar. Keten, ipek, yün ve pamuk. Bu kumaşlardan yün ve ipek hayvansal kökenli iken keten ve pamuk bitkisel kökenlidir. Bu kumaşlarla birlikte kenevir, jüt, alpaka ve kaşmirde doğal kumaşlar arasında sayılabilir.
Pamuklu kumaş, pamuk bitkisinin tohumundan elde edilen doğal liflerle üretilen kumaştır. Doğal kumaş türleri içinde en sağlıklı olan kumaş türünün pamuklu kumaş olduğu düşünülür. Bu nedenle bebek giysilerinde bile tercih edilir. Dört mevsim kumaşı olarak adlandırılmasına neden olacak şekilde ortam ısısına uyum sağlama yeteneği vardır. Gabardin, kadife, poplin ilk akla gelen türleridir.
Keten kumaş, günlük hayatta hem giysiler hem de ev mobilyaları için döşeme amaçlı kullanılır. Alerji yapmaması nedeni ile hassas ciltler için tercih sebebidir. Üstelik temizliği oldukça kolaydır. Bu da bir diğer tercih sebebidir.
Yün kumaş, sıcaklığı koruma özelliği yüksek, yumuşak, dayanıklı bir kumaş türüdür. İnsanlar tarafından çok uzun yıllardır kullanılır. Genellikle koyun ve keçi tüyleri doğal ham maddedir. Isıyı korumada etkilidir. Teri emdiği gibi sesi de emer bu nedenle sadece giysilerde değil farklı ortam kaplamalarında da kullanılır. Günlük hayatta halı, perde ve battaniyelerde de sık sık kullanılır. Pazen, tüvit, polar örnek verilebilir.
İpek kumaş, insanlar tarafından yine çok eski zamanlardan beri kullanılan lüksü temsil eden parlak, yumuşak ve çok dayanıklı bir kumaş türüdür. Genellikle giysi ve döşemelerde kullanılır. Isı uyumu da mükemmeldir. Şifon, krep, tafta, saten verilebilecek örnekler arasındadır.
Kaşmir kumaş, kaşmir keçisinin tüyünden elde edilen ticari değeri yüksek bir kumaştır.
Kenevir kumaş, kenevir bitkisinin köklerinden elde edilen oldukça dayanıklı ve yumuşak bir kumaştır.
Jüt kumaş, yüzyıllardır çuval yapımı için kullanılan dayanıklılığı yüksek olan bu kumaş giysilerde, halı, muşamba yapımında da kullanılır.
Yukarıda bahsettiğimiz bazı yararları nedeni ile belli alanlarda kullanımı zor olan organik sağlıklı kumaşlar günümüzün yaşam koşullarına uyum sağlasınlar diye bazı değişikliklere uğratılmıştır. Böylece kumaşlar leke tutmayan, su geçirmeyen, kırışmayan, kolay ütülenen kumaşlara dönüşmüşlerdir. Ancak bunun da insanlara bedeli ciddi sağlık sorunları olmuştur. Çünkü bu değişim için kullanılan kimyasallar insan sağlığı için ciddi tehdit unsuru olmuştur. Kimyasal maddelerle işlenen kumaşlar hammadde doğal bile olsa artık insan vücudu için tehlikeli olan toksinleri içerir. Sentetik, yarı sentetik kumaşlar o nedenle uzak tutulması gereken kumaşlardır.
Peki hayatımızdan çıkarmamız gereken kumaşlar nelerdir?
- Polyester, oldukça zararlı bir kumaş çeşididir. Sentetik polimerden yapılan bu kumaşlar cildin nefes almasını engeller. Terlemeye sebep olur.
- Polyamid, daha çok naylon adı ile bilinen bu kumaş türü petrolden üretilen yapay liflerden üretilir. Yapay lifler nedeni ile de vücut birçok toksine maruz kalır.
- Suni ipek, viskon adı ile bilinen bu kumaşlar çeşitli kimyasallarla özellikle insan sağlığına zararlı olduğu bilinen karbon disülfitle işlenen odun hamurudur.
- Akrilik, yine bir petrol ürünü olan akrilik kumaşların cilde uzun süre teması önerilmez.
Albatros Bilişim Kooperatifi