Yeni bir çocuğa sahip olmanın dünyanın en güzel olayı olduğu tartışmasız ama ne yazık ki bu rüya zaman zaman uykuya dalamayan, uyku düzeni oturtamayan bebekler nedeni ile iki taraf içinde kâbusa dönüşebiliyor.
Peki, ne yapılmalı, bebeklere uyku eğitimi nasıl verilmeli ki hem anne baba hem de bebek bu rüyayı sonuna kadar yaşayabilsin.
Uyku Eğitimi Nedir?
Uyku, insan için vazgeçilemeyecek ihtiyaçlar listesinde ilk sıralardadır. Uyku sırasında vücut kendini yeniler ve yeni bir güne hazırlanır. Buna ilaveten özellikle çocukluk çağında büyüme hormonu uyku esnasında salgılanır. Yani büyüklerimiz uyusun da büyüsün diye ninni söylerken aslında fizyolojik bir olayı anlatırlar.
Uyku eğitimi, bebeğinizin kendi kendine uykuya dalmasını öğretmek olarak tanımlanabilir. 0 – 5 yaş grubu çocuklara verilir ve amaç çocukların kaliteli ve yeterli uyku uyuyabilme alışkanlığı kazanmasının sağlanmasıdır. Uyku eğitimi için her ailenin koşullarına göre kullanabileceği farklı yöntemler kullanılabilir. Bebeklerde uyku eğitimine ne zaman başlanması gerektiği konusu da akla gelen ilk sorulardan biridir. Bebekler yeni geldikleri bu dünyanın ritmine ancak 4. ay civarında uyum sağlamaya başlarlar. Artık geceleri eskisi kadar acıkmaz ve uykuları bir düzene oturmaya başlar. Ancak şu kesinlikle unutulmamalıdır ki her bebeğin gelişimi farklıdır bu nedenle her ebeveyn kendi çocuğunu gözlemleyerek doğru zamana karar vermelidir.
Uyku eğitiminin de hangi yöntemi seçerseniz seçin bilin ki bu yol uzun ve sabır gerektiren bir yol olacaktır. Aslında bu süreçte bebeğe göre çok farklı olabilir. Kimi bebek hiç zorluk çekmeden bu süreci tamamlarken, kimi bebek için ebeveynin uzun bir zaman ve emek harcaması gerekebilir. Bu nedenle başlamak için doğru zamanın seçilmesi önemlidir. Eğitime başlamak için sizin kendinizi hazır ve istekli hissetmeniz, sizin ve bebeğinizin sağlık problemi olmaması, eğitim sürecinde rutin akışı değiştirecek büyük değişikliklerin olmaması eğitimin başarı şansını artırır.
Bebeğinizin ayına göre uyku sürelerinin dolayısı ile ihtiyaçlarının da değişeceğini göz önünde bulundurmanız gerekir. Yeni doğan bir bebek günün yaklaşık 16 – 20 saatlik dilimini uykuda geçirirken 1 yaşına geldiğinde bu süre 12 – 13 saate kadar düşecektir. Unutmayın ki 6 aya kadar bebeklerin gece boyunca 4 defa, 6 ay ile 1 yaş arasında ise 2 defaya kadar uyanmaları normal kabul edilir. Bebekler ancak 18 aydan sonra geceleri uyanmadan uyuyabilirler.
Uyku Eğitiminde Kullanılan Yöntemler
Yatır – Kaldır Yöntemi
Artık küçülen gözleri ile size yavaş yavaş uykusunun geldiğinin işaretini veren bebeğinizi yatağına yatırın ve odadan çıkın. Eğer bebeğiniz ağlarsa onu kucağınıza alıp sakinleştirerek tekrar yatırın. Bu işlemi birkaç kez tekrarladınız ama uyumuyor, hatta huysuzlanıyorsa kucağınıza alıp onunla birlikte odadan çıkın. Bir 10 – 15 dakika uykusunu dağıtmayacak sakinlikte birlikte vakit geçirin. Sonra tekrar odasına dönerek tekrar yatağına bırakmayı deneyin. Bu işlemleri bebeğiniz uykuya dalana kadar tekrarlayın.
Bebeğinizi kucağınıza her aldığınızda sakin bir ses tonu ile onunla konuşun ve kendini güvende hissetmesini sağlayın.
Sandalye Yöntemi
Bu yöntemde en az yatır – kaldır yöntemi kadar sık kullanılan bir uyku eğitim yöntemidir. Bebeğinizi uyku işaretlerini gösterdiği zaman yatağına yatırın. Yanına çekeceğiniz bir sandalyede ya da yerde oturarak uykuya dalmasına eşlik edin. Bu süreçte onunla konuşabilir, ninni söyleyebilir ya da kitap okuyabilirsiniz. Bebeğiniz ağlarsa kucağınıza alıp sakinleştirerek tekrar yatırın. Bebeğiniz uykuya dalana kadar devam edin. Yatağında yatan bebeğinize dokunabileceğinizi de unutmayın.
Ferber Yöntemi
Bu yöntem bebeğin kendi kendini sakinleştirebileceği öngörüsüne dayanır. Uykusu gelen bebeğinizi yatağına yatırın ve odadan çıkın. 1 dakika sonra geri dönüp kontrol edin. Eğer uyumamış ve ağlamıyorsa odadan çıkın. 5 dakika sonra geri dönün. Bir sonraki tekrarı 10 dakika sonra yapın ve bebek uyuyana kadar 10 dakikada bir kontrol edin. Eğer bebeğiniz ağlarsa onu sakinleştirmek için kısa süreliğine kucağınıza alabilirsiniz.
Bedtime Fedding Yöntemi
Bu yöntem daha çok uykuya çok geç dalan ve uyumadan önce uzun süre uykuya dalamadığı için ağlayan bebeklerde kullanılır. Uykusu geldiğini belli eden bebeğiniz için uygun bir yatma saati belirleyin ve her gün aynı saatlerde yatağına yatırın. Ağladıkça kucağınıza alıp sakinleştirip yeniden yatırın. Bu şekilde aynı saatlerde uyumaya alıştırabilirseniz, uyku saatlerini yavaş yavaş öne çekme şansınız da olacaktır.
Tüm bu yöntemler tek başına ya da karma biçimde bebeğin özellikleri dikkate alınarak kullanılabilir.
Bebekler için uyku eğitiminin bir parçası da uyku öncesi ritüeller oluşturmaktır. Uyku saati oluşturmayı başardığınızda elinize bir kitap alarak okumaya başlamak, ninni ya da şarkı söylemek, sakin bir müzik açmak, odanın ışıklarını azaltmak, uyku saatinden önce ılık bir duş yaptırmak ya da bebeğinize masaj yapmak tavsiye edilen ritüeller arasında yer alır. Bunlardan bir ya da birkaçını seçmek tamamen sizin ve bebeğinizin alışkanlıklarına bağlıdır. Bebeklere uyku eğitimi verilmeye başlanmadan önce karınlarının tok olduğundan emin olmalısınız. Eğer karnı açsa uykuya dalmakta zorluk yaşayacaktır. Karnını doyurduğunuz bebeğinizin gazını çıkarmayı da ihmal etmeyiniz. Uykuya dalamamanın getirdiği huzursuzlukla gaz sancısı birbirine karışırsa süreç ikiniz içinde çok zorlayıcı olabilir. Yine dikkat edilmesi gereken bir diğer noktada altlarının mutlaka kuru ve temiz olması sağlanmalıdır.
Albatros Bilişim Kooperatifi