Uyku esnasında solunumun durması olarak tanımlanan uyku apnesi en çok karşılaşılan uyku bozukluklarının başında gelir. Hatta yapılan araştırmalar, en çok görülen uyku hastalığı insomniadan sonra ikinci sırada uyku apnesi sendromunun görüldüğü ortaya çıkarmıştır.
Uyku esnasında solunumun durması, birkaç saniye süren geçici boğulmalar yaşanabileceği anlamına gelmektedir. Bu esnada kandaki oksijen seviyesi düşer ve beynin uyanmasını sağlar. Solunum fonksiyonlarının durduğunu fark eden beyin vücudu uyandırır. Bu sebeple uyku apnesi sendromu yaşayan kişiler gecede birden fazla kez uyanabilir. Ancak uykuları sık sık bölünse de bu uyanmalar ertesi gün hatırlanmaz. Uzun vadede bu uyku düzeni kişinin kendini sürekli yorgun ve halsiz hissetmesine neden olur.
Düzenli ve yeterli uyumuş olmasına rağmen sürekli yorgun bir şekilde uyanan, gün içinde halsiz ve uykusuz hisseden kişilerde uyku apnesi sendromu olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır.
Uyku Apnesi Neden Olur?
Merkezi, tıkayıcı ve bu ikisinin beraber görüldüğü karma tip olmak üzere uyku apnesi sendromu üç ana başlık altında incelenebilir. Merkezi uyku apnesi, beynin nefes alma komutunu vermemesi ve solunumun bu nedenle durması anlamına gelirken; tıkayıcı uyku apnesi ise üst solunum yolunun çeşitli sebeplerle daralması sonucu solunumun durduğunu anlatır. Büyümüş bademcikler, yumuşak damak sarkması ya da aşırı kilo tıkayıcı uyku apnesine neden olabilir.
Her iki uyku apnesi türü de uyku esnasında solunumun kesintilere uğramasına neden olur. Genellikle horlama sorunu yaşayan, kilo problemi olan, yüksek tansiyonlu kişilerde görülen uyku apnesi sendromu kandaki oksijen seviyelerinin düşmesine ve yükse seviyede karbondioksit görülmesine sebep olur. Burnun içinden ağız içine kadar uzanan tüm solunum hastalıkları da uyku apnesinin nedeni olabilir.
Diğer yandan, uyku apnesi sendromu düzensiz kalp atışı, kalp krizi ya da gündüz uyku hâli ile ilişkili olarak da ortaya çıkabilir. Uyku sorunlarına bağlı diğer hastalıkların da uyku apnesine neden olabileceği bilinir.
- Başka bir uyku bozukluğu hastalıkları
- Üst solunum yollarında görülen hastalıklar
- Bazı ilaçların kullanımı
- Madde ve alkol bağımlılığı
- Aşırı kilo sorunu
- Geniz eti ve büyümüş bademcikler
Uyku Apnesinin Belirtileri
Uyku apnesinin en önemli belirtisi aslında tanımı da olan uykuda solunum durmasıdır. Ancak çoğu zaman bu belirti yaşayan kişi tarafından fark edilmez. Kişi tarafından fark edilebilecek diğer belirtiler ise şu şekildedir;
- Gündüz saatlerine uykusuzluk çekmez
- Şiddetli baş ağrısı
- Uykusuzluğa bağlı sinirli ruh hali
- Odaklanmada sorun yaşama
- Hafıza sorunları
- Yüksek sesle horlama
- Boğaz ağrısı ve kuruluğu
- Ağız kuruluğu
- Yüksek tansiyon
- Kalpte ritim bozukluğu
Uyku Apnesi Nasıl Tedavi Edilir?
Uyku apnesi, tedavi edilmediği takdirde kişinin tüm yaşam kalitesini etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Tedavi genellikle uyku apnesinin çeşidine, derinliğine, kişinin solunum yollarının özelliğine ve uyku apnesine neden olan durumu göre şekillenir.
En çok tercih edilen tedavi yöntemlerinden birisi CPAP adı verilen bir “hava makinesi” ile uygulanan tedavidir. Bu yöntemde cihaza bağlı bulunan maske uyku apnesi sendromu yaşayan kişiye takılır ve mutlaka bir doktor tarafından belirlenen basınçlı hava hastaya iletir. Cihaz tüm gece boyunca kullanılır. Verilen basınçlı hava sayesinde solunum yollarının kapanması önemli ölçüde önlenir. Bunun sonucu olarak kişi nefes durması sorununu yaşamaz ve uykusu daha kaliteli bir hale gelir.
Diğer yandan, uyku apnesi hastası olan kişilere yaşamlarında değişiklilerle yapmaları da önerilir. Hatta yapılacak bu değişiklikler hastalığın önlenmesinde en etken olabilir. Öncelikle sigara ve alkol kullanımının bırakılması, fazla kiloların verilmesi, düzenli egzersiz yapılması, ağır yemeklerden kaçınılması ve mutlaka yan dönerek uyumaları tavsiye edilir. Tüm bunlar tedavi yöntemi olmamakla birlikte kişinin uykusunu düzene sokan ve hayat kalitesini önemli ölçüde artıran önerilerdir.
Eğer alınan önlemler, yapılan değişikler ve hava cihazına rağmen sonuç alınamazsa operasyon da planlanabilir. Operasyon genellikle geniz eti ve küçük dilin hava yolunu tıkadığı durumlarda tavsiye edilir. Yapılan işlemle, boğazda uyku sırasında hava yolunu daraltan dokular ortada kaldırılır.
Albatros Bilişim Kooperatifi