Dünyanın en önemli ticaret yollarından birine ismini vermiş ve Kristof Colomb’un Amerika’yı keşfetmesinde etkili olan baharat, ülkelerin ekonomilerinin güçlenmesinde etkili olacak kadar değerli bir ürün olmuştur. Baharat Uzak Doğu’dan çıkıp tüm dünyayı dolaşabilme fırsatına sahip olmuş bir üründür belki de dünya tacirlerinden bile daha fazla seyahat etme lüksüne sahip olmuştur.
Baharat kelimesi Arapçada bahar kelimesinden türeyerek koku anlamına gelmektedir ve baharatlar MÖ 5000 yıllarında da gıdaları muhafaza etmek amacıyla kullanılmışlardır.
Baharatlar yemekleri tatlandırma ile birlikte şifa amaçlı, kokusundan yararlanmak için aromatik yağların yapımında, parfümlerde, tütsü yapımında da kullanılır. Aslında birçoğumuz Antik Çağlarda Mısır’da baharatların mumyayı muhafaza etmek içim kullanıldığını ve Roma İmparatoru Neron’un karısının ölümünün ardından tarçınları yakarak eşine olan saygısını dile getirdiğini bilmeyiz. Ya da karabiberin para birimi olarak kullanılıp zenginliğin sembolü haline geldiğini duymamışızdır. Ancak baharatlar dönemine göre değişik yaratabilecek kadar değerli olmuşlardır.
Baharat Yolundan gelerek Osmanlı Mutfağı’nın vazgeçilmez lezzetlerini yaratan baharatlar, Osmanlı hekimleri tarafından da şifa amaçlı kullanılmışlardır. Baharatların kokularının insanların ruhsal tedavisinde kullanıldığı,zencefilin mutluluk ve unutkanlığa iyi geldiğini, kişnişin de aynı şekilde unutkanlığın geçmesinde yardımcı olduğu bilinir. Bilimsel araştırmalara göre de kokular insan beyninde sakinleştirici etki yaratarak insanların ruh hallerini etkilediği saptanmıştır. Bunun yanı sıra naneli kokular da akciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılmıştır.
İşte tarih boyunca insanların hayatında etkili olan baharatlardan en etkili olanları…
Sumak
Sumak eklendiği yemeklere verdiği lezzetin yanı sıra birçok sağlık sorununa da doğal çözüm olan bir baharattır. Tüketildiğinde birçok hastalığa iyi gelen sumağın faydaları bununla bitmiyor. Kan kolesterol seviyelerini düşüren sumak, kalbi destekliyor ve karaciğeri koruyor. Ayrıca, antioksidan özelliği bulunan bu baharat vücudunun toksinlerden arınmasına destek olarak zehirlenmelerin de önüne geçer. Buna ek olarak kanser hücreleri ile savaşarak bu hücrelerin vücut üzerinde yayılmasına engel olur. Sık tüketilen sumak vücutta iltihaplanma, ateş, deri iltihabı, solunum bozukluğu, bronşit gibi pek çok hastalığa şifa olur.
Zencefil
Eski çağlardan günümüze alternatif tıpta etkili bir şifa kaynağı olarak kullanılan zencefil, sağlıklı yaşam kaynağı olarak bilinir. Zencefil, vücut direncinizi artırır. Vücudunuzun ısısını yükselterek sağlıklı terlemenizi ve toksinlerin vücuttan atılmasını sağlayıp hastalıklara karşı direnç kazanmanızı sağlar. Anti-enflamatuar (iltihap önleyici) etkisi bilinmektedir. Bu özelliği sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonların hızlı iyileşmesini sağlar. Trigliserid, kan şekeri, toplam kolestrol ve LDL kolestrol seviyesinde olumlu düşüş sağladığı gözlemlenmiştir.
Kimyon
Eski çağlardan beri şifalı bir bitki olarak da kullanılan kimyon gaz giderici etkiye sahiptir. Bağışıklık sistemini güçlendirir kalp ve damar sağlığı ile diyabet üzerinde olumlu etkileri vardır. Demir deposu bir baharat olan kimyon, çocuklarda büyümeyi destekler. Kadınların adet döneminde kaybettikleri kanın yenilenmesini sağlar. Sağlıklı kas ve kemik gelişimine katkıda bulunur. Ayrıca, Kandaki yüksek şeker miktarını azaltarak diyabet tedavisinde etkili olur.
Nane
Tıbbi özellikleri sayesinde yüzlerce yıldır kullanılan nanenin iki düzineden fazla türü ve yüzlerce çeşidi vardır. Taze ve kurutulmuş olarak mutfaklarda kullanılmasının yanı sıra diş macunu, sakız, nefes tazeleyici, şeker, çay, yağ gibi pek çok üründe de en çok kullanılan bitkidir. Burun tıkanıklarını giderme amacıyla kullanılan bir ilaç sınıfında bulunan mentol nanenin içeriklerinden biridir. Mentol doğal ve keskin kokusuyla balgam ve mukusun parçalanmasına yardımcı olur. Soğutma etkisine sahip olan mentol özellikle çay ile birlikte kullanıldığında boğaz ağrısını ve gribi hafifletmesiyle bilinir. Aynı zamanda yüksek ateş halinde tüketilirse terlemeyi artırarak ateşin düşmesini sağlar ve iyileşme sürecini hızlandırır. Nanenin içeriğinde bulunan mentol aynı zamanda, nanenin sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileri olmasını sağlar. Hazımsızlığı gidermeye yardımcı olabilen nane, mideyi de rahatlatır.
Tarçın
Tarçının, glikoz seviyesini düşürür ve sindirim enzimlerini artırır. Her yemek öncesi tarçın tüketmek şeker hastalarındaki kan şekeri yüksekliğini azaltıcı etki gösterebilir. Tarçında bulunan içerikler, beyinde protein birikmesini engelleyerek Alzheimer hastalığını tetiklenmesini önleyebilir. Tarçın nöronları korur, motor işlevlerini iyileştirir ve Parkinsonlu hastaların nöro-taşıyıcı seviyelerini normalleştirir. Tarçın, aynı zamanda antioksidan içeriği en yüksek baharatlardan biridir. İçeriğinde bulunan flavonoidler, polifenol ve fenolik asit vücutta serbest radikallerin oluşumunu önleyerek hücreleri oksidatif hasara karşı korur.
Zerdeçal
Zerdeçalın beyin sağlığı ve yaşlanmaya bağlı bilişsel sağlık üzerinde oldukça etkili olduğu bilinir. İltihap giderici özelliği de bulunan zerdeçal, karaciğeri kuvvetlendirir, kansere karşı korur ve kalp hastalıklarını önemli ölçüde önler. Zerdeçalın lifli yapısı sindirim sistemine de iyi gelir, kabızlık, şişkinlik ve gaz sorunu için doğal bir tedavi yöntemidir. Zerdeçal içinde bulundurduğu B6 vitamini ile seratonin hormonunun salgılanmasını sağlayarak depresyona da iyi gelir.
Albatros Bilişim Kooperatifi