Güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olma ve bağışıklık sistemi güçlendirme özellikle pandemi döneminde oldukça önem kazandı. Özellikle coronavirüsün vücuda olan zararlı etkileri en hafif şekilde atlatabilmek için bağışıklık sisteminin güçlü tutulması çok önemlidir. Herkesin dilinde olan bağışıklık sistemi nedir? Bağışıklık sistemi ya da bilinen diğer bir adıyla immün sistem, vücudun hastalıklardan, zararlı ve yabancı maddelerden korunmasını sağlayan bir savunma mekanizmasıdır. Aynı zamanda bu mekanizma kötü hücreleri veya patojenleri algılar ve onların vücuttan atılmasını, yok edilmesini sağlar. Bağışıklık sistemini güçlendirmenin çok fazla ve farklı yolu vardır.
Düzenli Beslenme
Bağışıklık sistemi güçlendirme denilince akla ilk gelen yöntemlerden biri düzenli beslenmedir. Düzenli ve dengeli beslenme immün sistem için çok önemlidir. Günlük beslenme rutinini renk ve çeşit bakımından zenginleştirerek bağışıklığımızı güçlendirebiliriz. Günlük olarak alınacak karbonhidrat, yağ ve protein dengesi çok önemlidir. Tam tahıllı gıdalar, kuru baklagiller, et, süt, yumurta, ve bol bol sebze meyve tüketildiğinde vücut için gerekli bütün mineral ve vitaminler alınmış olur. Güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmak için günlük en az 5 porsiyon sebze veya meyve tüketilmesi önerilmektedir. Bağışıklık güçlendirici olarak önemli rol oynayan A, C ve D vitaminlerinin vücuda düzenli olarak alınması da uzmanlar tarafından tavsiye edilmektedir. Günlük bir portakal C vitamini ihtiyacını, küçük boy bir patates ise A vitamini ihtiyacını karşılayabilir. D vitamini almak için çeşitli besinler tüketilebilir fakat sadece besinler yolu ile D vitamini ihtiyacını karşılamak pek mümkün değildir. D vitamini ihtiyacını karşılamak için uygun saatlerde güneşe çıkılmalıdır. Düzenli beslenirken olabildiğince hazır gıdalardan ve fastfoodlardan uzak durulmalıdır.
Kaliteli Uyku
Uyku kalitesi ve uyku süresi de güçlü bir immün sistem için çok önemlidir. Yapılan araştırmalara göre kalitesiz ve yetersiz uykunun bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkileri olduğu ve bazı kronik hastalıklara sebep olduğu görülmüştür. Uzmanlara göre her gece en az 6 saat uyku insan vücudu için gereklidir. Kaliteli bir uyku için uyku ortamının tamamen karanlık olması ortamda rahatsız edici hiçbir ışık olmaması tavsiye edilmektedir. Aynı zamanda ortamda herhangi bir ses olmaması, gürültüden uzak ve sessiz olması önerilmektedir. Yatağın ve yastıkların da ortopedik olarak uygun olması uyku kalitesini artıran bir diğer etkendir. Kaliteli uyku bağışıklık sistemi güçlendirmenin ilk adımlarındandır.
Su İçme
Su, vücutta gerçekleşen birçok reaksiyon, metabolizmanın çalışması ve toksin atımını hızlandırmak için gereklidir. Her bireyin günlük alması gereken su miktarı farklıdır, günlük alınması gereken su miktarı günlük fiziksel aktivite miktarına, boya ve kiloya bağlı olarak değişmektedir. Ortalamaya bakıldığında ise günlük en az 2-2,5 litre (10-12 su bardağı) su içilmesi bağışıklık sistemi güçlendirme için çok önemlidir. Fakat bu su miktarına çay veya kahve ile alınan su miktarı dahil değildir. Özellikle kış mevsiminde su içme isteğinde azalma görülebilir. Su içmeyi kolaylaştıracak farklı tatlar ve aromalar eklenerek su içmeye alışılabilir, böylece sudan alınan faydalar artırılabilir.
Bitki Çayları
Bitki çaylarının vücudumuz için farklı farklı faydaları vardır. Siyah çay içmek yerine bitki çayları veya C vitamini açısından zengin olan çaylar tercih edilebilir. Bağışık sistemini desteklemek için yeşil çay, kuşburnu, ıhlamur, papatya, rezene ve ısırgan otu çayları tercih edilebilir. Bunlara ek olarak da çaya eklenecek bal, karabiber, zencefil, nane ve limonun da bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi oldukça fazladır. Antioksidan etkisi fazla olan bu gıdalar ile çayın vücuda olan olumlu etkileri artırılabilir, bağışık güçlendirici olarak kullanılabilir.
Egzersiz Yapma
Düzenli egzersiz ve fiziksel aktiviteler yaparak da bağışıklık sistemi güçlendirilebilir. Haftada en az 3 kez, günlük 45 dakika olacak şekilde yapılan yürüyüşler bağışıklık sistemini güçlendirme de yardımcı olabilir. Düzenli yapılacak çok ağır olmayan egzersizler de güçlü bir immün sistem yaratmaya katkı sağlayabilir.
Sigara ve Alkol Tüketmemek
Sigara ve alkol vücuda oldukça zararlıdır, bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olurlar. Sigara ve alkol vücuttaki birçok sistemin çalışmasını zorlaştırır ve kişilerin daha kolay hasta olmasına neden olurlar. Sigara ve alkol tüketimi en aza indirilmeli, hatta mümkünse bırakılmalıdır. Sigara ve alkolü bırakmak için Sağlık Bakanlığının ücretsiz olarak hizmet sunduğu merkezlerden yardım alınabilir. Sigara içilmese bile sigara içilen ortamlarda bulunmak pasif içicilik olarak adlandırılır. Bu şekilde sigara dumanına maruz kalmak da bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olabilir.
Çocuklar için
Çocuklar, özellikle okula yeni başlama dönemlerinde sık sık hasta olurlar. Bunun önüne geçmek için çocukların bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi hasta olmalarını önleyebilir. Çocukların, bebeklik dönemlerinden itibaren tüm aşılarının tam olması ve aşıların düzenli yapılmış olması güçlü bir bağışıklık sistemini oluşmasına katkı sağlar. Çocuklar hijyen kurallarını çoğu zaman hiçe sayarlar ve uymazlar. Çocukların ellerini sık sık yıkamalarını sağlamak ve doğru el yıkamayı öğretmek immün sistem için oldukça önemlidir. Temiz eller çocukların birçok hastalıktan korunmasını sağlayabilir. Özellikle pandemi döneminde çocukların el temizliğine gereken önemi göstermelerini sağlamak, uygun el yıkama koşullarının olmadığı durumlarda el dezenfektanı kullanmak da çocukların bağışıklığını güçlendirmeye katkı sağlayacaktır. Çocukların uyku düzenlerinin olması ve her gün uygun bir ortamda yeterli uyumaları da bağışık güçlendirme de etkili olabilir. Çocukların düzenli beslenmesi ve bol su içmesi de bağışıklık sistemi güçlendirmede etkili olabilir. Çocukların kalabalık alanlara girmemesi ve hasta bireylerden uzak durması da hastalıklara yakalanma riskini en aza indirecek önlemlerdendir.
Beta glukan takviyesi
Beta glukan, ekmek mayasından elde edilen, bağışıklık sistemini güçlendirici etkisiyle tanınan doğal bir maddedir. Bağışıklık cevabını artırarak vücudun savunma mekanizmasını harekete geçirir ve patojenleri yok etmesine destek olur.
Beta glukan doğada bulunur mı ? Evet doğada bulunur. Birçok lif (yulaf, çavdar vb.) ve mantar yapısında olmasına karşın saf olmadığı için aynı etkiyi vermez. Saflaştırıldığı durumda klinik olarak bir cevap beklenebilir.
Birçok beta glukan tipi olduğu gibi bağışıklık sistemi için tercih edilen beta glukan 1.3/1.6 bağ yapısına sahip beta glukandır. Vücudun işleyebilmesi için mikronize ve saf olması oldukça önemlidir. Beta glukan doğal bir takviyedir ve bilinen bir yan etkisi bulunmamaktadır. Bu sebeple Fda (Abd Gıda ve İlaç İdaresi) tarafından Genel olarak emniyetli olduğu kabul edilen (GRAS Kategorisi) statütedir. Bu tanım kısaca: Destek olarak emniyetli olduğu gibi yan etki ve toksik etkilerinin bulunmadığını tanımlar. Beta glukanı, doktor ve eczacınıza danışarak eczanelerden termin edebilirsiniz.