Günümüz teknoloji çağı ve bu nedenle elektronik cihazlar da hayatımızın vazgeçilmez aksesuarları arasına girdi. Hatta o kadar ki neredeyse vücudumuzun bir parçası gibi olan akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar günlük hayatımızda önemli bir yere sahip hale geldiler.
Teknolojik aletler hayatımızda bu kadar yer bulmuşken tabii ki çocuklarımız da aynı oranda bu cihazları kullanıyorlar. Bazen günlük hayatın gerekleri bazen ebeveynlerin çocukları oyalamak için verdiği tavizler ile bazen de arkadaşların ve çevrenin etkisi ile çocukların ekran başında geçirdiği süre her geçen gün artıyor.
Bu sorun gün geçtikçe o kadar büyüyor ki artık bağımlılıklar sayılırken nikotin bağımlılığı, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı kadar teknoloji bağımlılığı da sayılan bağımlılıklar arasında yerini almış durumda. Bu nedenle bu konuda uzmanların çocukların bilgisayar başında geçireceği süre hakkında oldukça ciddi önerileri ve uyarıları vardır. Bu öneriler ve uyarılara birlikte bir göz atalım.
Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı kılavuza göre çocukların ilk 2 yılında değil bilgisayar hiçbir ekran başında vakit geçirmemeleri oldukça önemli. Yani çocukları susturmak ya da yemek yedirmek için telefon, bilgisayar ya da televizyon karşısına oturtulmaları oldukça hatalı bir davranış.
Hayatının ilk 3 yılında yoğun ekrana maruz kalan çocukların ilerleyen yaşlarında okul başarılarının olumsuz olarak etkilenme oranları oldukça yüksek ne yazık ki!
2 ila 4 yaş aralığındaki çocukların ise ekran karşısında geçireceği zaman maksimum 20-30 dakika olmalıdır. Çocuğunuzu bilgisayar ekranı ya da televizyonun başına oturtarak hareketsiz bırakmak onlara yapılabilecek çok büyük bir haksızlıktır. Çocuğunuzun dikkatini çekerek hareketsiz oturtmayı başarabildiğiniz zamanlarda yaşına uygun kitaplar okuyarak, yap-bozlar yaparak vakit geçirmesini sağlamalısınız. Böylece çocuğunuz bilgisayar ekranında seyrettiği çizgi filmden çok dikkatini size ve birlikte geçirdiğiniz zamana verecektir. Birlikte geçirilen bu sürecin çocukların dil öğrenme, sosyalleşme becerilerini ciddi olarak olumlu yönde etkilediği artık kesinlikle bilinmektedir. Dijital öyküler yerine aileleri ile basılı kitaplarla vakit geçiren çocukların, ebeveynleri ile daha sağlıklı iletişim kurabildikleri tespit edilmiştir. Tabii ki bu noktada teknolojiyi suçlamak değil, çocuğu ile geçirmesi gereken vakti başka işler için harcamak zorunda kalan ebeveynlerin hatalı davranışını suçlamak daha doğru olacaktır. Bugün ailelere evdeki televizyon, bilgisayar, tablet ve telefonları kaldırmayı teklif etsek acaba kaçı kabul eder.
Çocukların yaşı büyüdükçe ödevleri, oyunları, arkadaşları ile iletişimi gibi birçok noktada ne yazık ki teknolojik cihazların kullanımı ister istemez artıyor. Son yapılan araştırmalara göre 8 yaşından küçük çocukların neredeyse yarısının kendine ait tableti var ve ailelerin neredeyse tamamında akıllı telefonlar mevcut.
Çocuklar okul çağına geldiklerinde ilköğretimin ilk 4 yılında yani 6-9 yaş aralığında günde en fazla 45 dakika, ikinci dört yılda 1 saat, lise çağında ise en fazla 2 saat bilgisayar başında vakit geçirmeleri önerilir. Bu sürelerin üzerindeki vakitler çocuklarda ciddi sosyal, psikolojik ve fizyolojik sağlık problemlerine yol açabilir.
Bilgisayar başında çocukların vakit geçirmeyi istemelerinin en önemli nedenlerinden bir oynadıkları oyunlardır. Oyun oynama isteği bazen çok ciddi boyutlara ulaşarak bir bağımlılık halini alabilmektedir. Çocuğun oyun başında geçirdiği sürenin günlük işlerini yapmaya engel olur hale gelmesi, çocuğun okul, arkadaş, aile çevresine ilgisini kaybetmesi, oyunun başından kalkınca huzursuz olması bağımlı olmaya başladığının belirtileridir. Bu nedenle aileler çocukların ekran başında geçirdikleri süre kadar bu sürede ne yaptıkları konusunda da çok dikkatli olmaları gerekir.
Çocukların Bilgisayar Başında Geçirdiği Süre İle İlgili Olarak Ailelerin Dikkat Etmesi Gerekenler
Aileler çocuklarını sigara, alkol ve uyuşturucudan korumak için ellerinden geleni yaparken bilgisayar başında geçirdikleri süre için ne yazık ki aynı özeni göstermeyebiliyorlar. Çocukların hem yaşlarına uygun sürelerle bilgisayar başında vakit geçirmelerinin sağlanması hem de sadece güvenli sitelere giriş için programlar yüklenmesi gerekir.
Bilgisayar başında zaman zaman yalnız kalabilecekleri göz önüne alınarak çocuklar internet ortamının riskleri hakkında mutlaka bilgilendirilmelidirler. Onlara kesinlikle isimlerini, adreslerini, telefonlarını, kredi kartına ait bilgilerini ve fotoğraflarını hiç kimseyle paylaşmamaları gerektiği öğretilmelidir. Bu bilgiler çocuğa korkutmadan dikkatli olması konusunda yaşına ve gelişimine uygun bir biçimde aktarılmalıdır.
Çocuğun internette geçirdiği zamanı verimli geçirebilmesi için önerilerde bulunmalı zaman zaman onunla bilgisayar başında vakit geçirilmelidir.
Bilgisayar başında geçirilen süreyi azaltmak için çocuklar farklı sosyal aktivitelere, sportif faaliyetlere yönlendirilmelidir.
Çocuklarınızdan tüm bunları isteyebilmeniz için sizin de bu kurallara uymanız gerekir. Yani aileler iyi birer rol model olmalıdır. Çocuğunuza bilgisayar başından kalkmasını söylerken sizin de elinizdeki akıllı telefonu bırakmanız gerekmektedir. Yoksa çocuğunuza bunları yaptırabilme şansınız olmayacaktır.
Sosyal medya hesabı olan çocukların sosyal medyaları aileler tarafından mutlak izlemelidir.
Çocuğunuzun bilgisayar başında geçirdiği süreyi kontrol etmekte zorlanıyorsanız o zaman mutlaka bir uzman desteği almanız gerekecektir. Çünkü teknolojik bağımlılık en az diğer bağımlılıklar kadar önemli bir bağımlılık olup profesyonel yaklaşım gerektirir.
Albatros Bilişim Kooperatifi