Hepimiz hayata hazırlamaya çalıştığımız çocuklarımızın girdiği ortamlarda kendini ifade edebilen, arkadaş bulabilen, mutlu ve başarılı çocuklar olmasını yani sosyal çocuklar olmasını istiyoruz. Peki ama bunu sağlamak için neler yapabiliriz.
Sosyalleşme aslında doğumdan itibaren çocukların çevrelerindeki kişilerle iletişim kurma çabaları ile başlar. Sosyal çevre aile ile başlarken çocuk büyüdükçe çevredeki diğer insanlar okul döneminde ise akranlar sosyal çevreye dâhil olur.
Sosyal çocuk nedir isterseniz önce bunu bir netleştirelim. Sosyal çocuklar, sosyal beceriye sahip çocuklardır. Sosyal beceriyi tanımlamak gerekirse; bir kişinin insanlarla ya da insanların oluşturduğu gruplarla nasıl bir iletişim başlatıp sürdürdüğü, bu ortamda sergilediği davranışları ve hissettikleri olarak kısa bir tanım yapılabilir. Çocukların hangi davranışların hangi ortamda uygun olduğunu anlayıp öğrenmeleri ailelerin büyük desteğini gerektiren bir süreçtir. Sosyalleşme çocukların gelişiminde diğer tüm gelişim adımları kadar önemli bir basamaktır ve mutlaka desteklenmelidir.
Sosyalleşme Niçin Önemlidir.
- Sosyalleşen ve arkadaşları ile aktiviteler yapabilen çocukların yaratıcılıkları gelişir.
- Sosyalleşme çocukların motor becerilerini daha hızlı geliştirir.
- Sosyal çocuklar kendilerini daha iyi ifade edebilirler.
- Erken yaşta sosyalleşebilen çocukların ileri yaşlarda ilişkilerinde daha başarılı oldukları gözlemlenmiştir.
Sosyal Çocuklar Yetiştirmek İçin Yapılabilecekler
- Rol Model olun
Unutulmamalıdır ki çocuklar birçok davranışı yakın çevrelerinde gördükleri ve değer verdikleri kişilerin davranışlarını taklit ederek öğrenirler. O nedenle arkadaşı ile oyuncağını paylaşmasını istediğiniz çocuğunuza komşunuzla yapacağınız paylaşımlarla örnek olabilirsiniz. Çünkü çocuklar söylediklerinizden değil yaptıklarınızdan etkilenirler.
- Sağlıklı Aile Yapısı
Çocukların aile bireylerinin birbirlerini sevdikleri ve saygı duydukları aile ortamlarında kendilerini daha iyi ifade edebildikleri bir gerçektir. Bu nedenle çocuklarınıza sevgi dolu aile ortamı sunmalısınız. Aile bireylerin cep telefonu ya da televizyonla değil de, birbirleri ile iletişimde oldukları aileler çocukların kendilerini güvende hissetmelerini sağlar. Birbirinizi ve çocuğunuzu çok sevdiğinizi söylediğiniz kadar onlara değer verdiğinizi gösterdiğiniz davranışlar sergilemeniz sosyal çocuklar yetiştirmek için ilk adımdır.
- Sağlık Kontrollerini İhmal Etmeyin
Çocukların sağlıklı sosyal ilişkiler kurabilmeleri için kendilerini iyi hissetmeleri gerekir. Karnı aç, uykusunu alamamış ya da bir sağlık sorunu olan çocuk sağlıklı sosyal ilişkiler kuramaz. Çocuğunuzun sağlıklı beslenmesine, yeterince uyumasına yardımcı olun. Kekemelik gibi konuşma sorunları yaşayan çocukların bu sorunlarının tedavisi sosyalleşmelerini kolaylaştıracaktır.
- Arkadaşları İle Vakit Geçirmesine Olanak Sağlayın
İster ev ister dış ortamda yaşıtları ile vakit geçirebileceği zamanlar yaratın. Dış ortamda öğrendiklerini size de öğretmesi için teşvik edin.
- Onun Hissettiklerine Önem Verin
Çocuğunuzla empati kurabilmeniz sizin için çok basit olan şeyleri niye yapamadığını ya da kendini niye huzursuz hissettiğini anlamanıza yardım eder. Onu yargılamak, azarlamak yerine duygularını anlamaya çalışmak önemli bir adımdır. Ona farklı ortamlarda farklı duygular hissetmesinin normal olduğunu ama aynı şeyleri çevresindeki herkesin de hissedebileceği mesajını vermeye çalışın. Örneğin istemediği ya da hoşlanmadığı bir durumla karşılaşması halinde sinirlenmesi ya da üzülmesinin normal olduğunu ama bu durumda bir başkasına ya da eşyalara zarar vermesinin yanlış olduğu anlatın. Bu duyguları sizinle rahatça paylaşmasına olanak ve zaman tanıyın.
- Duygularını arkadaşları ile paylaşmasını da sağlayın.
Rahatsızlık hissettiği bir durumu arkadaşı ile paylaşarak tekrarlanmasını önleyebileceğini anlatın. Eğer o rahatsız olduğunu söylemezse arkadaşının belki de bunun farkına varamayacağını belirtin. Duygularını kontrol edebilen çocuklar çok daha rahat sosyal ortamlara girebilen çocuklardır.
- Farklı Sosyal Ortamlara Girmesine Olanak Tanıyın
İçinde bulunduğumuz dünyanın gerçeği olan teknolojik aletler daha yalnız çocuklara neden oluyor. Bu nedenle çocukların yeni aktiviteler denemesine destek olun. Sportif faaliyetler, doğa gezileri, müzik, resim çalışmaları, sinema, tiyatro, okuma kulüpleri gibi faaliyetlerin arasından çocuğunuza uygun olanları denemeye başlayın. Böylece çocuğun farklı becerileri gelişecek, farklı arkadaşlar tanıyacaktır. Her öğrendiği aktivite ile kendine olan güveni artacak ve daha kolay sosyal ilişki kurabilir hale gelecektir. Ama her aktivite ya da deneyimde başarılı olamayacağını denemeye çalışmasının bile çok önemli olduğunu ona açıkça anlatmalısınız. Yoksa karşılaştıkları ilk başarısızlıkla yeni aktiviteleri ve sosyal çevreleri ret ederek kendilerini güvenli hissettikleri alanlara çekileceklerdir.
- Size Güvenmesi Sağlayın
Çocuğunuzun sizin onu sevdiğinizi ve her zaman yanında olduğunuzu bilmesi kendine olan güvenini artıracaktır. Başarılı olamadığı ya da arkadaşları, okulu ile sorun yaşadığında sizin desteğinizle sorunu çözebileceğini bilmesi gerektiği mesajını verin.
- Sınır Çizin
Çocuğunuz sizin sevginizden emin olduğu kadar koyulan kurallara uymamanın da sonuçları olacağından emin olmalıdır. Böylece sınırsız sevgi nedeni ile her davranışının affedileceği duygusuna kapılmaz. Sosyal hayatın kuralları vardır ve büyüklerde dâhil herkes bu kurallar uymak zorundadır. Eğer uymuyorsa ceza alacağını yani yaptığı davranışın bir karşılığı olacağını bilmesi çok önemlidir. Çizilen sınırlara uyulmaması durumunda alınacak tavır için aile bireyleri ortak tavır sergilemelidir. Çocuklar farklı davranışları kolayca fark edip bunu kullanabilirler. Yani kurallar konusunda tutarlı olun. Ancak kuralları koyarken aşırı baskıcı olmamaya dikkat edin.
- Görevler Verin
Çocuğunuzun tek başına bazı işleri yapabileceğini görmesi ve kendine güvenmesini sağlamak için ona yaşına ve fiziki durumuna uygun sorumluluklar verin. Bu görevler hakkında duygularını ifade etmesine izin vererek görev tanımları hakkında onun da fikirlerini alın. İlk dönemde çocuklar bu görevlerden çok hoşlanmasalar da başarabildiği her sorumlulukla kendilerine olan güvenleri artacaktır.
Albatros Bilişim Kooperatifi