İnsanlara dış ortamdan, bir başka canlı türünden ya da insandan bulaşabilen hastalıklara bulaşıcı hastalıklar adı verilir. Hastalık yapan ajanlar olan mikroplar çeşitli yollarla insanlara bulaşabilirler. Son dönemlerde de toplu taşımada bulaşıcı hastalıklardan nasıl korunulur sorusu çok sık sorulmaya başlandı.
Mikropların bulaşacağı bu yollar başlıca:
-Hava Yolu:
Havadaki toz parçacıklarına yapışan mikroplar havada bir süre askıda kalarak ve hava akımları ile farklı alanlara yayılarak hastalık yapabilir. Verem hastalığı, suçiçeği, Covid 19 enfeksiyonu bu yolla bulaşan hastalıklara örnek olarak verilebilir.
-Temas Yolu:
-Doğrudan temas yani insandan insana dokunma yolu ile bulaş, kan ve cinsel ilişki ile bulaşan hepatit, AİDS gibi hastalıklar.
-Dolaylı temas yani kişinin mikrobun bulaştığı yüzeye (kapı kolu, servis araçlarındaki tutunma demirleri, koltuk, sandalye kolları gibi ) teması ile bazı hastalıklar bulaşabilir. Covid 19 enfeksiyonu, paraziter hastalıklar örnek verilebilir.
-Damlacık Yolu:
Kişinin nefes alması, konuşması ile ortama saçılan damlacıklar ortalama 1 metre uzağa gidebilir. Bu bağırma ya da şarkı söyleme ile artar. Grip, soğuk algınlığı, kabakulak, Covid 19 enfeksiyonu bu yolla bulaşabilir.
-Vektör Yolu:
Kene, pire gibi bir başka canlının ısırması ile hastalık bulaşı olabilir. Sıtma, Kırım Kongo Kanamalı ateşi gibi hastalıklar bu yolla bulaşır.
-Ara Konak Yolu:
Çeşitli yiyecekler, su ve kanda bulunan mikroplar daha sonra bulaştıkları insanları hasta edebilirler.
Ne yazık ki ulaşım için kullandığımız ve günlük hayatımızın vazgeçilmezlerinden biri olan toplu taşıma ve servis araçları bu bulaşma yollarının birkaçı için uygun ortamlar yaratabilir. Günümüz koşullarında giderek artan trafik yoğunluğu nedeni ile özellikle büyükşehirlerde toplu taşıma ve servis kullanmak neredeyse zorunlu hale geldi. Birçok büyük firma ve okullar ulaşımını bu nedenle servis araçları ile sağlanmaktadır. Ancak 2019 yılı sonu itibarı ile tüm dünyayı etkisine alan Covid 19 salgını nedeni ile toplu taşıma araçlarında virüsten nasıl korunurum sorusu da LİNK zihinleri meşgul etmektedir. Toplu taşıma araçları sadece virüs için değil birçok hastalık etkeni için bulaşma yeri olabilir. Aslında toplu taşıma başta olmak üzere kalabalık ve havalandırmanın yetersiz olduğu ortamlarda birçok hastalık etkeni yayılabilir. Yani aslında alınacak bazı basit önlemler bizi birçok bulaşıcı hastalık etkeninden korumada fayda sağlar.
Kapalı ve kalabalık ortamlar arasında günlük hayatta toplu taşıma araçları ilk sırada yer alırlar. Bu nedenle birçok hastalık etkeni bu araçlar aracılığı ile taşınır ve yayılır. Özellikle solunum yolu ile bulaşan hastalıklar için toplu taşıma araçlarının içindeki hava ve yüzeyler oldukça büyük bir üreme alanı olabilir. Bu nedenle bu araçlarda yolculuk ederken bulaşıcı hastalıklardan korunmak için ilave önlemler için çaba sarf etmek gerekir.
Bugün yazımızda günlük hayatta kullandığımız servis araçlarında alınması gereken önlemlere değinmek istedik. Toplu taşımada virüsten nasıl korunabiliriz yazımıza da buradan ulaşabilirsiniz.
-Servis araçları ile yolculuk edeceksek öncelikle bağışıklık sistemimizi güçlü tutmamız gerekir. Dengeli ve sağlıklı beslenme, yeterli uyku, yeterli sıvı alımı, düzenli egzersiz, mevsimine uygun giysiler giymek bağışıklık sistemini güçlü tutmak için akla gelen ilk önerilerdir.
-Kişisel temizlik kurallarına uymak sadece servis araçlarında değil tüm hayatımız boyunca bulaşıcı hastalıklardan korunmada bize destek olacaktır. Düzenli duş yapmak, sık sık etkin ve doğru el yıkamak uyulması gereken temel kurallardır.
-Servis araçlarının mümkünse çok kalabalık olmadığı saatleri tercih edelim. Araçta sosyal mesafeyi korumamızı sağlar.
– -Servis araçlarında diğer kişilerle araya sosyal mesafe koyalım. Böylece damlacık yolu ile bulaş riskini azaltmış oluruz.
-Eğer servis aracına binişte araçta yazılı ya da sözlü bir uyarı varsa ona mutlaka uyalım.
-Servis aracına binerken el dezenfektanı kullanalım.
-Servis aracında geçirilen süre boyunca maskemizi takalım ve maskeyi çıkartmayalım.
-Servis aracı ile yolculuk süresince hiçbir şey yiyip içmeyelim. Bir şeyler yiyip içmek maskenin çıkarılmasına yol açacaktır.
-Servis aracında açılabilen herhangi bir pencere ya da havalandırma bölümü varsa mutlaka açık seyahat ederek içeri temiz hava girişi sağlayalım.
-Servis araçlarında geçirilen süre boyunca telefon görüşmesi yapmayalım. Konuşma esnasında genellikle maskeler açılmakta ve damlacıklar normal nefes almaya göre çok daha uzak mesafelere dağılmaktadır.
-Servis aracında geçirilen süre boyunca yüzeylere temas etmemeye çalışalım. Tek kullanımlık eldiven kullanılabilir. Ancak eldiven kullanımı gereksiz bir rahatlık yaratmasın. Çünkü eldiven kullanmadığımız zamanlarda sık sık el yıkamak ya da dezenfektan kullanmak mümkün iken eldivene güvenip tüm gün boyunca aynı eldivenle farklı yüzeylere temas etmemiz ve bu eldivenle yüzümüze, gözümüze, ağzımıza dokunmamız hastalık bulaşını artırır. Çok rahatsızlık hissediliyorsa serviste eldiven kullanılabilir. Ancak yolculuk sona erince eldiven mutlaka cilde temas etmeden çıkarılmalıdır. Eldiven kullanmadan yüzeylere temas edilmesi durumunda ise anti bakteriyel ürün kullanalım ya da mümkün olan en kısa sürede ellerimizi yıkayalım.
-Servis araçları ve toplu taşıma araçlarında biz kişisel önlemlerimizi alsak bile araçları işleten kuruluşlara da bazı görevler düşer. Bu araçların temizlik ve dezenfeksiyonunun düzenli olarak yapılması enfeksiyon bulaş riskini azaltır. Servis araçlarının havalandırma sistemlerinin mutlaka uygun zaman dilimlerinde temizlenmesi şarttır.
Albatros Bilişim Kooperatifi