Pazarda, manav tezgahlarında, market raflarında sıklıkla gördüğümüz ama henüz hakkını tam olarak veremediğimiz sebzelerden biri; alabaş! Şekil olarak şalgam ve lahanaya benzeyen ancak turpgiller grubuna ait bir bitki olan alabaş hem pembesi hem de açık yeşil rengi olmak üzere 2 farklı çeşide sahiptir. Yumru kısmı ve yaprakları tüketilebilen alabaş, bugüne kadar sofralarda yeterince yer bulamasa da son dönemde faydaları ile dikkat çekmeye başlamıştır.
İçeriğinde insan vücudu için çok faydalı vitamin, mineral ve lifler bulunan alabaşın kanser başta olmak üzere birçok hastalığa karşı vücudu koruduğu ve vücudun direncini artırdığı bilinir. Bu faydalı bitkinin yetişmesi için gün ışığı alması ve ılıman iklim bölgesinde olması gerekir. Toprak ayrımı yapmaz ancak ph değerinin 7 olması önemlidir. Doğrudan toprağa ekildiğinde kökleri derine inen alabaş, fide olarak dikildiği takdirde köklerini toprağa salamaz.
Türkiye’de yetişmesi için oldukça fazla uygun alan bulunsa da alabaş uzun günleri sevdiği için yetiştiriciliği çok fazla yapılamaz. Ancak özellikle Marmara ve Karadeniz bölgeleri ile Ege Bölgesi’nin bol mineralli toprakları alabaş yetiştirmek için oldukça uygun yerlerdir ve bu noktalarda sınırlı da olsa yetiştirilmesi mümkündür. Diğer yandan özellikle Avrupa’da yaygın olarak üretimi yapıldığı bilinir.
Peki, son zamanlarda adını daha sık duyduğumu alabaş ne işe yarar, sağlığa faydaları nelerdir?
- Alabaşın özellikle yaprakları vitamin, mineral ve lif açısından oldukça zengindir. Bu yüksek lif oranı ile tok tutucu bir özellik gösterir. Tüketen kişinin uzun süre acıkmamasını sağladığı gibi kalorisi de çok düşük olduğu için kilo verme diyetlerinde rahatlıkla tüketilebilir. Ayrıca, yine yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sorunlarına da iyi gelir. Hazımsızlık, şişkinlik gibi birçok soruna çözüm olabilir.
- A, B1, B2, B3, B6, C vitamini ve kalsiyum, potasyum, fosfor, demir mineralinin kaynağıdır. Bu zengin içeriği ile vücut direncinin artmasında ve hastalıklarla daha kolay savaşmasında rol oynar.
- Alabaş, antioksidan kapasitesi çok yüksek olan bir bitkidir. Bu özelliği ile vücudun temizlenmesini sağlar. Diğer yandan özellikle akciğer ve kalın bağırsak kanserine karşı koruyucu etki gösterir.
- Alabaş, tansiyon düşürücü etkisi ile yüksek tansiyonu olan kişiler tarafından rahatlıkla tedavi amaçlı tüketilebilir. Ancak her şeyin fazlasının zarar olduğu unutulmamalıdır!
- Kalp ve dolaşım sistemi hastalıklarından koruyucu özelliği olan alabaş, kalp hastaları tarafından tüketilmesi tavsiye edilen bitkilerden biridir.
- C vitamini içeriği açısından zengin olan alabaş, bu içeriği sayesinde bağışıklığı güçlendirir, mevsim geçişlerinde ortaya çıkan grip ve nezleye karşın tedavi edici özellik gösterir. Ayrıca, özellikle sigara içenlerin, sigaranın zararlı etkilerini azaltmak amacıyla tüketmesi tavsiye edilir.
- B vitaminleri açısından oldukça zengin olan alabaş, B1, B2, B3, B6 vitaminlerini içerir. Böylece, sinir sistemi hastalıklarının tedavisinde yardımcı olarak tüketilmesi tavsiye edilir.
- Turpgiller familyasındaki diğer bitkiler gibi alabaşın da nefes darlığı, astım ve bronşit üzerinde tedavi edici özellik gösterdiği bilinir.
- Yeni doğum yapan kadınların süt artırıcı özelliği nedeniyle tüketmesi tavsiye edilir.
- Böbrek taşı oluşumunda önleyici etkisi olduğu bilinen alabaş, ayrıca var olan böbrek taşının düşürülme sürecinde de rol oynar.
*Alabaş, sağlık için birçok faydası olan bir bitki olsa da her yiyecek grubunda olduğu gibi ölçülü tüketilmesi çok önemlidir. Turpgiller familyasının bir parçası olan alabaşında tüm turp çeşitlerinde olduğu gibi vücuttaki iyotu emen bir yapısı vardır. Bu özelliği nedeniyle tiroid hormonları ile ilgili problemler yaşayanların tüketmeden önce mutlaka doktorlarına danışmaları gerekir. Diğer yandan, tiroid hormonlarında sorun olmayan kişilerin de aynı nedenle alabaşını iyotlu tuzlar ile tüketmeleri ve çok fazla tüketmekten kaçınmaları gerekir.
Ayrıca, alabaş turp idrar sökücü özellik gösterdiği için çok fazla tüketmekten kaçınılması gerekir. Çünkü böbrekler gerekenden çok çalıştığı için yorulabilir. Faydalarının görülmesi için ölçülü ve düzenli tüketilmesi, tüketmeden önce de mutlaka iyi yıkanıp temizlenmesi gerekir.