Ağız Sağlığı Günü

Ağız sağlığı konusunda yapılabilecekler ile ilgili olarak her yıl 20 Mart tarihinde Ağız Sağlığı Günü kutlamaları yapılır.

Mart ayında sağlıkla ilgili farkındalık yaratmak adına kutlanan günlerden bir tanesi de 20 Mart tarihinde kutlanan Dünya Ağız Sağlığı Günü’dür. Aslında Dünya Ağız Sağlığı Günü kutlamaları çok da eski tarihlere gitmez. 2013 yılında Dünya Diş Hekimleri Birliği tarafından 20 Mart Dünya Ağız Sağlığı Günü olarak kabul edilmiştir.

Ağız, sindirim sistemimizin başlangıç noktasıdır. Ağız ve içinde bulunan diğer dokuların sağlıklı olmaması tüm vücut sağlığını olumsuz etkilemektedir. İnsan vücudunun dış ortama açılan kapısı olan ağız sağlığı bu yüzden önemlidir. Günümüzde en sık rastlanılan kronik hastalıklar sayılırken ağız sağlığı hastalıkları ilk sırada yer alır. Tüm insanların yaklaşık %90’ı bir ağız sağlığı problemi yaşama riski altındadır. Ağız sağlığı hastalıkları basit bir diş çürüğünden, ağız içi kanserlerine kadar geniş yelpazede hastalıklardır.

Bu problemler 2011 yılında Birleşmiş Milletler’in Bulaşıcı Olmayan Hastalıkları konu alan deklarasyonunda gündeme getirilmiştir. Bu deklarasyonda gün geçtikçe bozulan ağız sağlığı sorunlarının ölümcül kronik hastalıklar ile aynı risk faktörlerini paylaştığı ve insanlığın bu sorunla mücadelesi için ortak bir eylem planı gerektiği belirtilmiştir. Bu deklarasyondan 2 yıl sonra 2013 yılında alınan kararla 20 Mart Dünya Ağız Sağlığı Günü olarak kutlanmaya başlanmıştır. Böyle bir güne ihtiyaç duyulmasının sebebi sağlık politikası üretenler dahil olmak üzere her kesimin dikkatini ağız sağlığına çekmek ve böylece ağız ve diş sağlığı hastalıklarının görülme oranını azaltmaktır. 20 Mart tarihi Dünya Diş Hekimleri Birliğine üye olan yaklaşık 200 ülkede farklı etkinlik programları ile kutlanmaktadır. Ülkemizde de kutlamalar sosyal ve bilimsel programlarla yapılmaktadır. 2021 yılında belirlenen ve önümüzdeki 3 yıl için geçerli olacak ‘’Ağzınızla Gurur Duyun’’ sloganı ile çalışmalar yürütülecektir.

Peki bir günün Dünya Ağız Sağlığı Günü ilan edilmesini gerektirecek kadar önemli olan ağız sağlığı hastalıkları nedir, birlikte bir bakalım.

Ağız hastalıklarının en sık görüleni ağızda bulunan dişlere ait çürüklerdir. Diş çürüğü görülme oranı o kadar yüksektir ki nezleden sonra görülen en yaygın ikinci hastalık olarak kabul edilir. Bu kadar yaygın olması nedeni ile diş sağlığında amaç koruyucu hekimlik uygulamaları ile çürükleri oluşmadan engellemektir. Koruyucu diş hekimliği uygulamaları ile gelişmiş ülkelerde diş çürüğü oranında gözle görünür bir azalma olmuştur. Ancak sosyoekonomik koşullar diş sağlığı ile doğru orantılıdır. Gelişmiş ülkelerde diş çürüklerinin yaklaşık yarısı tedavi edilebilirken, az gelişmiş ülkelerde bu oran ne yazık ki % 2’lere kadar düşmektedir. Çürük dişler nedeni ile meydana gelebilen ağız kokusu insanların sosyal ilişkilerini de olumsuz etkilemekte kendilerine olan özgüvenlerini sarsmaktadır.

İkinci sırada görülen ağız hastalığı diş etleri ile ilgili olanlar sorunlardır. Diş etlerimiz dişlerimizi destekleyen dokulardır. Bu dokulara ait iltihabi hastalıklarda diş etlerinde kanama, şişme ve kızarıklık görülebilir. Diş eti hastalıklarının tedavi edilmemesi durumunda diş etlerinde çekilmeler, hatta diş kayıpları meydana gelebilir. Diş eti hastalıkları yetersiz ağız temizliğinin sonunda meydana gelen bakteri plaklarının sonucudur. Daha ileri vakalarda bu kronik iltihap durum üst solunum yolu hastalıklarını, şeker hastalığını hatta kronik kalp hastalıklarını tetikleyebilen bir hal alır. Ağızda yaşayan bakterilerin midede ülser yapan bazı bakterilere yuva görevi gördüğü bilinmektedir.

Üçüncü sırada görülen ağız hastalığı ağız kanserleridir. Bu kanserler en sık görülen 10 kanser içinde yer alan kötü huylu kanserlerdir. Oluşumları alkol ve tütün kullanımı ile daha da artmaktadır. Tanı alan ağız kanseri vakalarının yaklaşık üçte ikisi sigara içmektedir. Ağız içinde yer alan yumuşak dokularda şişme, kanama ve yaralarla ortaya çıkarlar.

Tüm bu sağlık sorunlarından korunmak için iyi bir ağız sağlığı gerektiği açıktır. Ağız sağlığının düzgün olabilmesi sağlıklı beslenme, kuvvetli bir bağışıklık sistemi, alkol ve tütün gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmak ve tabii ki düzenli diş fırçalamaktan geçer. Ağız ve diş sağlığı kontrollerinin de diş hekiminizce düzenli aralıklarda yapılması ortaya çıkabilecek çürüklerin önlenmesini ve oluşmuş çürüğün erken tedavisini getirir.

Unutulmaması gereken asıl konu ağız sağlığının bozuk olması durumunda yani diş ve diş eti sorunlarının olması halinde kişisel sorunların yanı sıra bu hastalıkların sağlık harcamalarına olumsuz etkileri olduğudur. Çünkü meydana gelmiş ve ilerlemiş bir diş hastalığının tedavi maliyeti oldukça yüksektir ve genel sağlık harcamaları arasında büyük bir yer tutar. Oysa bu diş çürüğünün oluşmaması için gerekli eğitimler ve koruyucu diş hekimliği uygulamaları sayesinde bu maliyet çok azaltılabilmektedir.

Diş ve diş eti hastalıklarının önlenebilir hastalıklar olması kutlanan 20 Mart tarihinin önemini artırmaktadır. Bu günler iyi değerlendirilerek ağız ve diş sağlığı konusunda farkındalık oluşturmak için toplum bilgilendirilmelidir. Özellikle alışkanlıkların geliştiği ve geleceğin temellerinin atıldığı çocukluk yaşa grubu çalışmalarına hız verilmelidir. Sağlık politika geliştiricilerinin de koruyucu diş hekimliği çalışmalarına yönelik eylem planları yapmaları ve uygulamaları gereklidir.

Bu konuda emek veren tüm diş hekimlerimizin Ağız Sağlığı Günü kutlu olsun!