Anne babalar her doğan çocuğu koşulsuz sevseler de acaba evdeki diğer çocuklar aynı duyguyu yaşar mı? Çok çocuklu evlerde çocukların en sık yaşadığı problemlerden biri de kardeşler arasındaki kıskançlıktır.
Anne babalar ilk çocuklarını kucaklarına aldıklarında dünyada hiçbir canlıyı bu kadar sevmenin mümkün olmayacağını düşünseler de bu duygu aileye katılan diğer çocuklarla değişir. Çünkü her çocuk dünyada hiç kimsenin sevilmeyeceği kadar çok ailesi tarafından sevilecektir. Çok çocuklu bir evde büyümek, kardeşe ya da kardeşlere sahip olmak çocuklar için de oldukça sağlıklı ve gelişimleri için katkılar sunan bir durumdur. Ama işler bazen hep olumlu yönde ilerlemez. Genellikle büyük çocuklar aileye sonradan katılan kardeşleri hakkında pek de iyi olmayan duygular besleyebilir, onları kıskanabilirler.
Aslında kıskançlık insan doğasında bulunan en temel duygulardan bir tanesidir. Çok sevilen ya da değer verilen bir nesnenin ya da kişinin bir başkası ile paylaşılmak istememesi olarak tanımlanabilen kıskançlık kişiyi oldukça mutsuz edebilir. Bir noktaya kadar çocukların yeni duruma alışmalarının zaman alması, yeni gelen kardeşi kabul etmeleri ve hatta kıskanmaları normal kabul edilebilirse de eğer kıskançlık boyutu iki tarafa da zarar veriyorsa müdahale edilmesi gereken bir durum halini alır.
Kardeş Kıskançlığının Belirtileri
Kardeş kıskançlığı çocuklu ailelerde en sık görülen kıskançlık türüdür. Kardeşi oldu biraz kıskanır alışır yaklaşımı doğru bir yaklaşım değildir eğer çocuk bu sürece iyi hazırlanmamışsa çok ciddi sorunlara yol açabilir. Çocuk anne babasının onu daha az seveceği, onları kaybedeceği endişesi taşır. Çocukların yaşları yakınsa kıskançlık yaşanma olasılığı biraz daha yüksektir.
Kardeş kıskançlığı bir çok farklı şekilde kendini gösterebilir. Çocuklar tepki olarak anne ve babalarından uzaklaşmaya başlayabilir. Anne babanın söylediklerini dinlemez. Ya da tam tersi olarak anneye aşırı düşkünlük gösterip bir an bile yanından ayrılmayı ret edebilir.
Çocuk içine kapanarak huzursuz, huysuz, mutsuz, sinirli bir çocuk haline gelebilir. Evden ayrılmamak için bahaneler üretebilir. İştahı azalır, kilo vermeye başlar.
Çocuklar bir başka tepki biçimi olarak ise dikkati kendi üstlerine çekebilmek için parmak emme, altını ıslatma gibi daha önce yapmadığı davranışları sergileyebilirler. Daha ileri durumlarda geç konuşma, kekemelik, bebek gibi konuşma davranışları gösterebilir. Çocuk kardeşi gibi biberonla beslenmeyi talep edebilir. Emzik kullanmaya başlayabilir.
Daha ileri kıskançlık olgularında çocuk kardeş ya da kardeşlerine şiddet göstererek onlara zarar vermeye, ortadan kaldırmaya çalışabilir. Şiddeti zaman zaman çevrelerindeki diğer insanlara ya da oyuncaklara, eşyalara da yöneltebilirler.
Kardeş Kıskançlığını Önleme Yolları
Kardeş kıskançlığı her ne kadar kıskançlık doğal bir duygu olsa da büyük oranda anne babanın yanlış davranışlarından çocuklarına yeterli güveni verememelerinden, kaynaklanır.
Kardeş kıskançlığı önlemek için;
Yeni bir bebeğin geleceği haberini aldığınız andan itibaren evdeki çocuğu kardeş fikrine alıştırmanız gerekir. Hamilelik dönemi boyunca eve yeni bir birey geleceği, başlangıçta çok küçük olduğu için bir çok işini kendisinin yapamayacağını ve bu nedenle anne babaya daha çok ihtiyaç duyacağını çocuğunuza anlatın.
Çocuğunuzun günlük rutinini değiştirmemeye çalışın. Günlük rutini değişmeyen çocuk kendini daha güvende hisseder. Eğer çocuğunuzun odasını ayırmak, tuvalet eğitimi vermek ya da okula başlatmak gibi planlarınız varsa bunları doğumdan önce yapıp çocuğu alıştırmanız gerekir. Yoksa çocuk bu değişikliklerle kendini dışlanmış hissedecek ve kardeşini suçlayacaktır.
Eve yeni gelecek kardeşi çocuğun kabul edebilmesi için bebek için yapılacak alışverişlere onu da dahil etmek, fikrini almanız gereklidir.
Doğumdan sonra çocuğunuza bebekle ilgili sorumluluklar verin. Bebeğin bezini getirmesi, giyeceği kıyafetlerini seçmesi gibi küçük işlerle bebekle birlikte vakit geçirmenizi sağlayın. Bebekle ilgili yaptığı işler için ona teşekkür etmeyi unutmayın.
Kardeş kıskançlığının en büyük nedeni çocuğun anne babasını biriyle paylaşmak zorunda kalmasıdır. Bu nedenle doğumdan sonra evdeki çocuğunuzla mümkün olduğunca bebek olmadan birlikte zaman geçirerek onu hala eskisi kadar sevdiğiniz ve unutmadığınız mesajını verin. Anne baba zaman zaman çocukların bakımını değiştirerek iki çocuğa da zaman ayırmalıdır.
Kardeş kıskançlığı yaşayan çocukların ailelerinin en sık yaptığı hatalardan biri de çocuğa gereksiz tavizler, ödüller vermektir. Kardeşin gelmesi evdeki kuralları değiştirmez Evdeki sınırlar aynı kalmalıdır.
Tüm bunlara rağmen kardeşine şiddet uyguladığını fark ettiyseniz sakin kalmaya çalışın. Aşırı tepki vermeyin. Önce bebeğin güvenliğini sağlayın ve çocuğunuzla bu konuyu konuşun.
Eğer çocuğunuz kardeşini kıskanıyorsa çocuğunuzun duygularına saygı gösterin. Bunu başkalarına anlatmayın, gülmeyin ya da kızarak tepki vermeyin. Çocuğun parmak emmesi, altını ıslatması gibi belirtilerini ciddiye alın, alay etmeyin.
Kardeş kıskançlığının en önemli nedenlerinden biri de ailelerin çocuklarını kıyaslamalarıdır. Asla çocuklarınızı birbiri ile kıyaslamayın.
Çocuklar biraz büyüyüp kendi aralarında sorunlar yaşamaya başladıklarında taraf tutmayın, adil olun. Çocukların sorunu önce kendi aralarında çözebilmeleri için fırsat tanıyın. Hemen olaya müdahil olmayın. Eğer tartışma büyüyor, birbirlerine şiddet uyguluyorlarsa ayırın ve sakinleşene kadara ayrı yerlerde tutun.
Kardeş kıskançlığında yapılan en büyük hatalardan biri de büyük olana sen abisin, ablasın o küçük idare et yaklaşımıdır. Bu büyük çocuğu küçüğüne daha da düşman eden bir yaklaşımdır.
Tüm bu önlemlere rağmen sorunla baş edemiyorsanız çocuğunuz ve kendiniz için uzman kişilerden destek almanız gereklidir.
Albatros Bilişim Kooperatifi