Ağız Kuruluğu Neden Olur?

Ağız Kuruluğu Neden Olur?

Ağız kuruluğu en genel anlamıyla, sağlıklı bir kişide normal seviyede üretilen tükürükte azalma olması sonucu ortaya çıkar. Günlük hayatta herkesin yaşayabileceği alışıldık bir durum olsa da kronikleşen ağız kuruluğu, radyasyon nedeniyle ortaya çıkabileceği gibi, birçok hastalıkların belirtisi olarak da görülebilir. Kronik hale gelen ağız kuruluğunun altında yatan nedenin mutlaka tespit edilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.

Ağız Kuruluğu Nedir?

Ağız kuruluğu, tükürüğün az salgılanması durumunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Tükürüğün diş çürüklerini önlemek, ağızdaki enfeksiyonları engellemek, sindirimi, konuşmayı ve yutmayı kolaylaştırmak gibi görevleri bulunduğundan bu durumun kronikleşmesi ciddiye alınması gerekir.

Ağız kuruluğuna kullanılan ilaçlar, radyasyon, psikolojik durumlar ve bazı rahatsızlıklar yol açabilir. Sağlıklı bir kişide 24 saat içerisinde 500 ml üretilen tükürükte azalma yaşanması konuşma ve yutmada zorlanma başta olmak üzere birçok olumsuzluğa yol açabilir. Ayrıca başka hastalıkların habercisi de olabilir. Yani, ağız kuruluğu, tek başına bir hastalık olarak kabul edilmese bile başka hastalıklara yol açabileceği göz önüne alınmalı ve tedavi edilmelidir.

Ağız Kuruluğunun Nedenleri

İlaç kullanımı: 500’den fazla ilacın yan etkileri arasında ağız kuruluğu görülebilir. Salgılanan tükürük miktarını azaltan ve bunun sonucu olarak ağız kuruluğuna yol açan ilaçların kullanımı sırasında dikkat edilmesi gerekir.

Radyasyon: Özellikle baş bölgesine alınan radyasyon, tükürük bezleri üzerinde etkili olur. Radyasyona maruz kalma şiddetine bağlı olarak ağız kuruluğunun şiddeti de artabilir.

Kronik Hastalıklar: Ağız kuruluğu, bazı hastalıkların belirtileri arasında da bulunur. Tükürük üretimini azaltarak ağız kuruluğunun görülmesine yol açan hastalıklar ise şu şekildedir:

• Sjögren Sendromu
• Diyabet
• HIV
• Yeme bozuklukları
• Anemi
• Tiroid
• Kistik fibrozis
• Tüberküloz
• Parkinson
• Sistemik lupus eritamatozus
• İnme
• Kabakulak
• Eklem iltihabı
• Bell paralizisi
• Amiloidoz
• Kronik böbrek yetmezliği
• Kronik sıvı kaybı
• Siyalolitiazis

Ağız kuruluğuna yol açabilecek diğer faktörler ise şu şekilde sıralanabilir;

• Tükürük bezlerinin ameliyatla alınmış olması
• Sinir hasarı
• Burun tıkanıklığına yol açan hastalıklar
• Anatomik sorunlar
• Sigara içmek
• Ağızdan nefes almak
• Horlamak
• Kuru havaya maruz kalmak
• Fazla kahve içmek
• Fazla alkol tüketimi
• Hamilelik
• Stres
• Baharatlı yiyecekleri sık tüketmek

Ağız Kuruluğunun Belirtileri

Uzun süre devam eden ağız kuruluğuna ek olarak başka bazı belirtiler de görülebilir;

• Sürekli susama
• Kuru ve kırmızı dil
• Dudaklarda çatlama
• Ağız yaraları
• Boğaz kuruluğu
• Boğaz ağrısı
• Dilde karıncalanma
• Çiğneme ve tat almada zorlanma
• Yutmada güçlük
• Konuşma sorunları
• Ses kısıklığı
• Ağız kokusu
• Dişlerde çürüme
• Diş eti iltihabı
• Ağızda mantar oluşumu

Ağız Kuruluğu Tanısı

Ağız kuruluğu tanısı koyulurken kişinin kuru yiyecekleri yutmakta zorluk çekip çekmediği ve konuşma zorluğu yaşayıp yaşamadığı değerlendirilir. Öncelikle diş hekimi kişinin tükürük akış oranını hesaplar. Eğer hastanın akış hızı 5 dakikada 2.5 mililitrenin altında ise ağız kuruluğu tanısı koyulabilir.

Birçok farklı sebeple oluşan ağız kuruluğu için doğru tanı konulması ve tedavi planının oluşturulması çok önemlidir. Kullanılan ilaçlar, tıbbi geçmiş ve var olan hastalıklar muayene sırasında hekime iletilmelidir. Çünkü, ağız kuruluğu tanı koymak için tek başına yeterli değildir.

Gerekli durumlarda, ağız kuruluğuna yol açabilecek hastalığı tespit etmek için kan testleri, ultrasonografi, MR ve BT gibi yöntemlere başvurulabilir.

Ağız Kuruluğu Tedavisi

Ağız kuruluğu tedavisinde kullanılabilecek yöntemler durumun şiddeti ve altta yatan diğer nedenlere göre değişir. Ağız kuruluğu yaşayanların dikkat etmesi gerekenler şu şekildedir;

• Ağız kuruluğu ilaçtan kaynaklıysa ilacı veren doktor ile görüşülmelidir
• Sık sık su içilmelidir
• Ağız gargarası kullanılarak ile nem miktarı artırılabilir
• Aromalı diş macunu ve gargara kullanılmamalıdır.
• Baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalıdır
• Kuru havadan kaçınılmalıdır.
• Alkol, sigara ve kafein tüketilmemelidir