Alzheimer, çoğunlukla ilerleyen yaşla birlikte beyin hücrelerinin ölüm hızının artmasının yol açtığı; bugün için tedavisi olmayan nörolojik bir hastalıktır. Aynı zamanda demansın (bunama) bir türüdür.
Alzheimer Hastalığı
Demansın bir türü olan Alzheimer, çoğunlukla belirti göstermeden ilerler ve yaşın ilerlemesiyle birlikte görülme sıklığı da artar. 60 yaşın altında bu hastalık görülen insanların ailelerinde bu hastalığa genetik yakınlığı olduğu düşünülür.
Hastalık ilk başlarında, hastalarda basit ve önemsiz şeylerde unutkanlıklara sebep olsa da zamanla hastalık ilerleyerek, kişinin yakın geçmişte ne yaptığını hatırlayamamasına sebep olur. Kişi, ailesini, eşini, arkadaşlarını ve hatta çocuklarını bile tanıyamaz hale gelir.
Hastalığın son döneminde ise kişi kendi temel ihtiyaçlarını bile karşılayamayacak bir hale gelir. Alzheimer zihinsel ve hafıza bakımında ilerleyici bir hastalıktır.
Alzheimer belirtileri nelerdir?
Demansın (bunama) erken belirtileri arasında en ayırt edicisi yeni bilgiyi unutmaktır. Önemli bilgileri unutmak ve aynı soruyu sürekli sormak da Alzheimer’ın erken evresinde sıklıkla görülen semptomlar arasındadır.
Demansa sahip kişiler günlük işleri planlamakta ve tamamlamada ciddi zorluklar yaşarlar. Kişiler yemek hazırlamakta, telefon görüşmesi esnasında veya herhangi bir oyun sırasında sıralamaları akıllarında tutamayabilirler.
Alzheimer hastaları genelde basit ve alternatif kelimeleri unutup onları tanımlayarak anlatmaya çalışırlar. Mesela ‘tarak’ kelimesini unutup ‘saçıma sürdüğüm şey’ olarak dertlerini anlatmaya çalışırlar.
Hastalar kendi yaşadıkları muhitlerde kaybolabilir, nerede olduklarını ve nereye gideceklerini unutabilir ve eve nasıl ulaşacağını bilemeyebilirler.
Alzheimer hastalığına sahip insanlarda yanlış ve başarısız kararlar verme sıkça görülür. Örneğin bir Alzheimer hastası sıcak havada kalın bir şekilde giyinip soğuk havada ince bir kıyafetler dışarı çıkabilir.
Demans hastaları eşyaları alakasız yerlere koyabilir. Mesela bir diş fırçasını buzdolabına koyup, kol saatini anahtarlığa asabilir.
Alzheimer hastalarının ruh hali çok hızlı bir şekilde değişebilir. Sakince bir yerde oturuyorken bir anda ağlamaya başlayabilir veya durduk yere saldırgan bir davranış sergileyebilir. Endişeli, şüpheci veya aileden herhangi bir bireye bağımlı olma eğilimi gösterebilirler.
Alzheimer belirtileri gösteren biri yaşadığı değişimler sebebiyle sosyal ortamlardan çekinebilir. Bu kişiler sosyal çevre gerektiren spor, sanat gibi etkinliklerden hatta kendi hobilerinden bile uzaklaşabilirler. Vakitlerinin çoğunu televizyon karşısında pasif bir şekilde oturarak geçirip, normalden daha fazla uyuyup günlük aktiviteleri yapmak istemeyebilirler. Ayrıca kişinin mental kapasitesinde hızlı bir gerileme gözleniyorsa Alzheimer hastalığı, akla ilk gelen tanılardan biri olmalıdır. Bu gibi durumlarda bir doktora muayene olmak gerekir.
Alzheimer’dan Korunmak
Alzheimer’ın nedenleri tam olarak bilinmediğinden dolayı nasıl önleneceği hakkında kesin bir bilgi yok ancak insanın kendi hayatında yapacağı bazı düzenlemeler hastalığın oluşma oranını azaltabiliyor.
Alzheimer’dan korunmak için:
1) Zihinsel ve fiziksel olarak aktif kalıp, düzenli spor yapın.
2) Tansiyonunuzu ve kan şekerinizi normal düzeyde tutun.
3) Sebze ve meyve tüketiminizi artırın.
4) Emniyet kemeri ve kask kullanarak kaza sonucu oluşabilecek kafa darbelerinden korunun.
5) Alkol ve sigara kullanımını bırakın.
Alzheimer hastalığı için bilinen risk nedenleri:
• Yaş: Alzheimer hastalığı, genellikle 65 yaş üstündeki insanlarda ortaya çıkar. Hastalık 65 yaş üzerindeki insanların %5’inde görülürken, her 5 yılda bir hastalığın görülme sıklığı 2 kat artar. Bununla beraber son araştırmalar eğer doğru tarama uygulamaları yürürlüğe konulursa bazı vakalarda tanının 40-50 yaş aralığında da konulabileceğini bizlere gösteriyor.
• Cinsiyet: Kadınların ortalama yaşam süresi erkeklerden daha uzun olduğundan dolayı hastalığın kadınlarda daha sık görülmesi doğal bir sonuçtur.
• Depresyon: Depresyon durumundaki kişilerde beyindeki bilgi akışı yavaşladığından dolayı hastalık görülme sıklığı da depresyon durumuna göre artar.
• Hastalık Geçmişi: Kardiyovasküler hastalıklar, hiperlipidemi, diyabet, tiroit hastalıkları; Alzheimer hastalığı için birer risk faktörü olarak sayılabilir.
• Eğitim: Düşük eğitim düzeyine sahip kişilerin hastalığa yakalanma eğilimi daha fazladır. Eğitim düzeyi yükseldikçe hastalığın görülme sıklığı azalır.
• Kalıtım ve Genetik: Alzheimer hastalığının %25’i genetik ve ailevi bir özellik taşır. Alzheimer hastalığıyla bağlantılı olduğu düşünülen pek çok gen tespit edilmiştir.
Alzheimer Tedavisi
Unutkanlık, davranışlarda değişimler, uyku problemleri ve diğer Alzheimer belirtilerinin tedavisinde farklı türde ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar hastalığı durdurmaz ancak semptomları yavaşlatabilir.
Alzheimer tedavisinde medikal tedavinin yanı sıra hastaya fizyoterapi, ergoterapi, bellek çalışmaları, müzik, duyu, aromaterapi gibi alternatif çözüm yöntemleri uygulanabilmektedir. Ayrıca hastaların diyetleri hastalığın seyri açısından önem arz etmektedir. Alzheimer hastalarında Akdeniz beslenme modelinin uygulanması hastalığın seyrinde olumlu katkılar sağlamaktadır. Ayrıca rafine ve şekerli besinlerin tüketilmesi hastalığın ilerlemesini kolaylaştırabilir.
Alzheimer her ne kadar geç tespit edilse de tedavi edilme imkanı vardır. Erken tanı durumlarında tedavi olumlu sonuç verirken, geç hastalık tespitinde de olumlu sonuç verme imkanı hala devam etmektedir. Alzheimer hastalarına tedavi için ilaç önerilir ancak ilaçlar Alzheimer hastalarını tamamen tedavi etmez yalnızca belirtilerin seyrini yavaşlatıp hastanın günlük işlerini yerine getirmesi hedeflenir. Ayrıca Alzheimer tedavisi sırasında hastanın ailesinin hastanın yanında olması ve hastaya suçlayıcı ve yargılayıcı tavırla yaklaşmaması gerekir. Hastaya karşı anlayışlı olunup ve sert davranılmamalıdır. Bu yaklaşım neticesinde hastanın tedavisinde hızlı iyileşme sağlanıp iyi sonuçlar elde edilebilir.
Alzheimer nedir, nasıl başa çıkılır?
Alzheimer hastalığı, beyin hücrelerinin ölmesi sonucunda beyin dokusunun küçülmesiyle seyreder. Alzheimer ile ilgili gerçekleri öğrenmek için tıklayın.
Albatros Bilişim Kooperatifi