Dengeli beslenme, her insanın kendi sağlığı için yapması gereken beslenme tarzıdır. Beslenmek canlıların hayatta kalabilmesi için zorunlu bir ihtiyaçtır. Ama beslenme canının çektiği, sevdiğin şeyleri yemek, sadece karın doyurmak değildir. Uzmanlarca yapılan en geniş kapsamlı beslenme tarifi “Vücudun yaşamını sürdürebilmesi, sağlığını koruyabilmesi, geliştirebilmesi aynı zamanda da yaşam standardını yükseltebilmesi için ihtiyaç duyduğu tüm besin öğelerini yeterli miktar ve uygun zamanda alabilmek’’ olarak yapılır. Dengeli beslenme ile ilgili detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
İnsanın yaşamını sağlıklı devam ettirebilmesi için 50’ye yakın (mineral, yağ, protein vb.) besin çeşidine ihtiyacı vardır. Bu besin çeşitleri 5 ana besin grubunda toplanır. İşte dengeli beslenme bu beş ana besin grubuna ait besin öğelerini içeren, bu öğelerin günlük öğünlerde dengeli olarak alınmasını ve beslenmeyle ilgili tüm ihtiyaçları karşılayan beslenme olarak tarif edilebilir. Dengeli ve sağlıklı beslenme günlük olarak ihtiyaç duyulan kalori miktarının üzerine çıkmadan vücudun ihtiyacı olan tüm besinleri içermelidir. 3 adımda pratik ve dengeli beslenme ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Peki bu 5 besin grubu nedir?
-Sebze
Yeşil yapraklılar, nişastalı sebzeler, kabak, patlıcan gibi sebzeler, kırmızı veya turuncu sebzeler, bezelye, fasulye
-Meyve
-Karbonhidrat
Kepekli tahıllar ve rafine karbonhidratlar
-Protein
Balık, kümes hayvanları, baklagiller, kırmızı et
-Süt ürünleri
Dengeli Beslenme ve Yaşam Tarzı
Dengeli beslenen kişiler sağlıklı bir dış görünüşe sahip olurlar. Kiloları boyları ile uyumludur. Bedenleri esnek ve hareketlidir, kas gelişimleri normaldir. Ciltleri düzgün, saçları parlak ve canlı olur. Aynı zamanda entelektüel gelişimleri de yaşlarına uygundur. Bu kişiler çalışmaya heveslidir. Üstelik dengeli beslenen kişiler bağışıklık sistemleri kuvvetli olduğu için sık sık hasta olmayan kişilerdir.
Dengeli beslenmeyen kişiler ise dış görünüş olarak sağlıksız boy kilo oranına sahip (şişman ya da zayıf) olan, ciltleri kuru, pürüzlü, hareketleri ağır ve isteksiz, sık hastalanabilen kişilerdir. Entellektüel olarak planlama ve yaratma yetenekleri daha düşük, çalışma hevesleri de daha azdır. Bu kişiler sık hastalanır çünkü vücudun mikroplara ve dış etkenlere direnci düşüktür.
Bağışıklık sistemi nedir?
En basit tarifi ile Bağışıklık Sistemi (İmmün Sistem) vücudumuzun savunma sistemidir. Bu sistem tüm dış etkenlere karşı vücudu korur. Bağışıklık sistemi genetik kodlar, yaş, cinsiyet, stres, uyku alışkanlıkları, sigara kullanımı, fiziksel aktivite, hijyen alışkanlıkları, alkol tüketimi , hormonlar ve en önemlisi de beslenme alışkanlıklarından etkilenir. Aslında bağışıklık sistemini güçlü tutabilmek için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek gereklidir.
Güçlü bir bağışıklık sistemi için nasıl beslenmeliyiz?
Beş ana grupta toplanan besin öğelerinin yetersiz ve düzensiz alınması bağışıklık sistemine ciddi ölçüde zarar verir. Bağışıklık sistemi oldukça komplike bir yapıya sahiptir ve onu güçlendirecek sihirli tek bir besin maddesi yoktur. Bir yapbozun parçaları gibi tüm parçaların yerine oturması ile ancak kusursuz çalışabilir. Sadece vitamin hapları kullanarak ya da tek bir besin öğesi tüketerek bu sistemin güçlü olması mümkün değildir.
Çünkü hiçbir besin maddesi tek başına çalışamaz. Örneğin vitaminlerin emilebilmesi için yağlara ihtiyacı vardır.
Güçlü bir bağışıklık sistemi için ilk adım yeterli miktarda protein almaktır. Hücre yapıtaşı olan proteinlerin yeterli ve dengeli olarak tüketilmesi bağışıklık sistemi için hayati öneme sahiptir. Bunun içinde ağırlıklı olarak beyaz et, yumurta, süt ve süt ürünleri ile bitkisel kaynaklı protein için bakliyat tüketimine özen göstermek gerekir.
Bağışıklık denince akla ilk gelen öğelerden biri de vitaminlerdir. Vitaminler immün sistemi düzenleyici, antioksidan ve antienflamatuar etkilere sahiptir. Bağışıklık sisteminin güçlü olabilmesi için vitaminlerden zengin diyetler önerilir.
C vitamini güçlü bir antioksidandır ve ulaşması kolay besinlerle yeterince alınması mümkündür. Günlük ihtiyacı bir orta boy kivi, portakal ya da bir porsiyon brokoli sağlar.
A vitamini için balık, havuç, kabak, yumurta sarısı, süt, karaciğer, B vitamini için tam tahıllı gıdalar, süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler ile et ve balık, E vitamini için badem, fındık, ceviz, fıstık türleri, ay çekirdeği, kabak çekirdeği, avokado, zeytin ile yeşil yapraklı sebzeleri öğünlerde bulundurmak gerekir.
D vitamini için en iyi kaynak güneş olmakla birlikte düzenli olarak yumurta, süt ve süt ürünleri, balık tüketilerek gerekli miktarların alınmasına katkıda bulunulabilir. Düzenli dış ortam yürüyüşleri de güneş ışığından faydalanma olanağı sağlar.
Bağışıklık sistemimiz için olmazsa olmazlardan biri de minerallerdir.
Çinko seviyesini yeterli düzeyde tutmak için yağsız kırmızı et, süt, peynir, yumurta, deniz ürünleri, fındık, ceviz, kabak çekirdeği, susam, muz, tam tahıllar ve kuru baklagillere soframızda yer açarken kümes hayvanları , ceviz gibi yağlı tohumlar, deniz ürünleri, tahıllar ve yumurta aynı zamanda güçlü selenyum kaynaklarıdır.
Sindirim sistemi ve bağırsakların düzenli çalışmasına destek olmak için probiyotik içeriği yüksek tarhana, kefir, turşu ve yoğurt tüketilmelidir. Bu gıdaların hazır gıdalar değil de ev yapımı olmasına özen gösterilmelidir.
Vücutta oluşan toksinlerin atılımı, metabolizmanın düzenli çalışabilmesi için günlük en az 1,5-2 lt su tüketimi gerekir. Şekersiz olmak koşuluyla çay, diğer bitkisel içecekler kullanılabilir ama bunlarla alınan miktar alınması gereken su miktarının yerine geçmez.
Bunların yanı sıra düzenli egzersiz, kaliteli bir uyku, stresten uzak bir hayat bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirmeye katkı sağlar.
Yeterli ve dengeli beslenen bireylerin dışarıdan vitamin ve mineral takviyesi almasına gerek yoktur. Eğer bir takviye alınması planlanıyorsa bu mutlaka bir hekime danışarak yapılması önerilir. Bilinçsizce alınan takviyelerin vücut için zararlı olabileceği de bir gerçektir.
Albatros Bilişim Kooperatifi