Bağışıklık Ekibi Türkiye’de bağışıklık ve sağlık üstüne kurulmuş en kapsamlı sitelerden biri olan Bağışıklık.com, 2017 yılından bu yana hizmet veriyor. Alanında uzman yazarlardan oluşan Bağışıklık.com ekibi, beslenmeden wellness önerilerine, spordan coronavirüs önlemlerine kadar sağlık ile ilgili hemen her konuyu detaylıca ele alıyor.

NASIL GÜNEŞLENMELİYİZ?

3 Dakika

Güneş insan hayatı için vazgeçilmez ısı ve ışık kaynağıdır. Gezegenimizin varlığını sürdürebilmesi için tartışılmaz bir kaynaktır. Ama içinde bulunduğumuz yaz aylarında güneş deyince ilk aklımıza gelen tatil, tatil deyince de aklımıza deniz kenarında güneşlenmek geliyor. Peki ama güneşlenirken nelere dikkat etmeli, nasıl güneşlenmeliyiz? Çünkü doğru şekilde güneşlenmek vücudumuz için yararlı iken fazlası ya da uygun olmayan saatlerin seçilmesi zararlı olabilir.

Uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmak cilt yanıklarına, ciltte erken yaşlanmaya, lekelenmelere hatta cilt kanserlerine yol açabilir. Tatilden bronz bir tenle dönmek uğruna birçok insan ciddi sorunlarla karşılaşmak zorunda kalmaktadır.

Güneşlenirken dikkat edilmesi gereken ana husus güneşlenmenin amacı olmalıdır. Çünkü güneş ışığının farklı saatlerde geliş açısına bağlı olarak vücuda etkileri de değişebilmektedir. Güneşlenmekte genellikle 2 amaç söz konusudur. D vitamini üretimi ve daha bronz bir tene sahip olmak. Peki bronz ten ne anlama gelir? Bronz ten derinin renk değiştirmesidir. Aslında bronzlaşma cildin bir savunma mekanizmasıdır. Cilt fazla güneş ışığı ile mücadele edebilmek için pigment oranını artırır. Böylece cildin güneşin zararlı etkilerinden korunabilmesi amaçlanır.

Amaca uygun olarak güneşte geçirilen saatler de farklılık gösterebilir. Uzmanlar arasında da bu konuda zaman zaman farklı fikirler ortaya atılıyor. Klasik olarak bilinen 10.00 ve 15.00 saatleri arası güneşlenmeyin talimatı D vitamini sentezini engelleyebilir. Bazı uzmanlarca sağlıklı D vitamini üretimi için saat 10.00-15.00 arası yani güneş ışınlarının en dik olduğu saatlerde güneşlenmek en doğru seçenektir. Bu saatler arasında koruyucu kremler kullanmadan özellikle kolların iç yüzeyinin açık kalmasına özen göstererek ama 15 dakikadan fazla olmamak kaydı ile güneşlenmek D vitamini sentezini en üst seviyede sağlayacaktır. Bu saatlerde sürenin daha fazla uzatılması ne yazık ki DNA hasarına kadar giden sorunlara yol açabilmektedir. Bu ülkemizde Temmuz ve Ağustos aylarında mümkündür. Çünkü güneş ışınlarının açısı saate, bulunduğumuz coğrafi konuma ve mevsime göre farklılık gösterebilir.

Güneş ışınlarının çok dik geldiği saatlerde bronzlaşmak için güneşlenmek ise uygun değildir. Bronzlaşmak için en sağlıklı güneşlenme saatleri güneş ışınlarının dik olmadığı sabah erken ve öğleden sonra geç saatler olmalıdır. Sabahtan 10.00-12.00 saatleri ile öğleden sonra 16.00-18.00 saatleri arası bu amaçla güneşlenmek için en uygun saatler olarak kabul edilir.

Güneşlenirken dikkate alınması gereken bir hususta kişinin cilt rengi ve güneşe olan hassasiyeti olmalıdır Özellikle açık tenli kişiler güneş ışınlarına çok daha duyarlı oldukları için dikkatli olmaları gerekir. Tatilin özellikle ilk günlerinde bu kişilerin güneş ışınları altında çok kısa süre kalmaları doğru bir hareket olacaktır. Daha sonraki günlerde kalınan süre yavaş yavaş artırılabilir. Ama ilk gün 15 dakikadan fazla kalınmamasına dikkat edilmelidir.

Cilt renginin çok fazla bronzlaştırılması önerilmez çünkü renk koyulaştıkça ultraviyole ışınlarının cilt altına inmesi zorlaşmaktadır, yani hem ciltte oluşan hasar artmakta hem de cilt bundan hiçbir fayda elde edemeyebilir. D vitamini sentezi de zorlaşmaktadır.

Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde bronzlaşmak için eğer güneşte kalmak gibi bir tercih söz konusu ise en azından güneşin zararlı etkilerini azaltabilmek adına koruyucular kullanılmalıdır. Bu koruyucular seçilirken de tamamen doğal olan avakado, susam, Hindistan cevizi yağı içeren ürünler ve ya UVB ve UVA ışınlarını engelleyen kremler seçilmesine dikkat edilmelidir. Aslında güneş ışınlarından koruyucu kremlerin gün ışığının olduğu tüm saatlerde kullanılmasını tavsiye eden uzmanlarda vardır.

UVA ve UVB nedir?

UVA: Dünyamıza ozon tabakasını doğrudan delerek gelebilen ışınlardır. Bu ışınlar bulutlardan, camdan geçebilen, cildin alt tabakalarına ulaşabilen ışınlardır.

UVB: Dünyamıza ozon tabakasında filtre edilerek gelebilen, camdan geçme özelliği yüksek olmayan ışınlardır.

Güneş koruyucu kremlerin üzerinde yer alan SPF (Sun Protection Faktör) bir kremin UVA ışınlarından ne kadar koruduğunu gösterirken genellikle (+) olarak gösterile PA ibaresi ise UVB ışınlarından koruma derecesini belirler. Güneşin zararlı etkilerinden korunabilmek için SPF ve PA derecesi yüksek olanlar tercih edilmelidir.

Güneş koruyucu kremler güneşe çıkılmadan en az yarım saat önce sürülmelidir. Koruyucu etkinin devamı için her iki saatte bir de yenilenmesi gerekir. Ancak kişinin duş alması, yüzmesi ya da terlemesi durumlarında bu iki saatlik süre beklenmeden tekrar sürülmelidir. Güneş koruyucu kremin ne kadar sürülmesi gerektiği ile ilgili de çalışmalar yapılmıştır. Yeterli bir koruma sağlanabilmesi için yaklaşık ölçüler belirlenmiştir. Genel olarak tek bacak için bir tatlı kaşığı, tek kol, yüz ve boyun için yarım tatlı kaşığı kadar güneş koruyucu sürülmesi önerilir. Güneş ışığının zararlı etkilerinden korunabilmek için SPF en az 30 olanlar kullanılmalıdır. Açık tenliler, çocuklar ve yaşlılarda daha yüksek koruma faktörleri tercih edilmelidir.

Güneşlenirken güneşin zararlı etkilerinden korunmak için mutlaka uygun cam özellikleri olan güneş gözlüğü kullanmak gerekir. Güneşin altında şapka takmadan durulmamalıdır.

Güneşin altında sıvı kaybının terleme ile daha fazla olduğu dikkate alındığında bol su içilmesi, mineral kaybını önlemek için bol bol taze meyve sebze tüketilmesine dikkat edilmesi gerekmektedir.

NASIL GÜNEŞLENMELİYİZ?

Yaz aylarının en sevilen aktivitesi olan güneşlenmeyle ilgili bilmeniz gerekenler için tıklayın.

Bağışıklık Ekibi Türkiye’de bağışıklık ve sağlık üstüne kurulmuş en kapsamlı sitelerden biri olan Bağışıklık.com, 2017 yılından bu yana hizmet veriyor. Alanında uzman yazarlardan oluşan Bağışıklık.com ekibi, beslenmeden wellness önerilerine, spordan coronavirüs önlemlerine kadar sağlık ile ilgili hemen her konuyu detaylıca ele alıyor.
Albatros Bilişim Kooperatifi tarafından yapılmıştır. @2020 Albatros Bilişim Kooperatifi tarafından yapılmıştır.