Kalpten pompalanan kan damarlarda dolaşırken damarlara bir basınç uygular. Bu kan basıncı, tansiyon olarak tanımlanıp basınç değeri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Kan basıncı da kendi arasında sistolik ve diyastolik olarak ikiye ayrılır. Kalbin kasılıp kanı damarlara attığında oluşan kan basıncına sistolik denir. Kalp gevşediği anda içerisinde hala kan bulunur ve bu kanın yapmış olduğu basınç da diyastolik olarak tanımlanır. Halk arasında sistolik kas basıncı büyük tansiyon, diyastolik kan basıncı küçük tansiyon olarak da bilinir.
Hipertansiyon Neden Oluşur?
Yüksek tansiyonun (Hipertansyion) genetik ve çevresel faktörler olmak üzere temel olarak iki nedeni vardır. Yakın akrabalarında yüksek tansiyon görülen insanlarda hipertansiyon görülme riski büyüktür.
İlerleyen yaşla birlikte hipertansiyon riski artar. Kilo problemi de hipertansiyon için önemli tetikleyicilerdendir. Hipertansiyon hastalarının %70’i aşırı kiloludur. Kilolu insanlarda dokular daha fazla besin ve oksijene ihtiyaç duyar buna sağlayabilmek için daha fazla kana ihtiyaç vardır. Damarlarda oluşan kan hacmi arttığından dolayı damar duvarlarındaki basınç da artar.
Hareketsiz bir yaşam tarzını benimseyen insanların kalpleri genellikle daha hızlı atar. Bireyin nabzı ne kadar hızlı atarsa kalp o kadar çok çalışır ve atardamarın üzerindeki kuvvet aynı miktarda artar. Yaygın olarak bilinen hipertansiyon nedenleri şunlardır:
• Aşırı tuzlu beslenme
• Stres, obezite
• Genetik faktörler
• Diyabet, kolesterol
• Fiziksel aktivitenin az olması
• Magnezyum, potasyum ve kalsiyum bakımından yetersiz beslenme
• Doğum kontrol hapları ve kontrolsüz ağrı kesici kullanımı
• Obstrüktif uyku apne sendromu
• Böbrek hastalıkları
• Tiroit hastalıkları
• Kokain ya da amfetamin gibi uyuşturucu madde kullanımı sonrasında
• Yaşlılık
Hipertansiyon Belirtileri Nelerdir?
Hipertansiyon genellikle kendini çok fark ettirmeden gelişen bir sağlık sorunudur. Hipertansiyon belirtilerinin belirgin hale gelmesi bazı hastalarda, hastalık başladıktan yıllar sonra bile ortaya çıkabilir. Hastalık
geçmişinde, şeker hastalığı, kolesterol ve trigliserit yüksekliği olanlar, gut hastalığı, kalp ve böbrek rahatsızlıkları bulunanlar, tansiyon yüksekliği açısından sıkı bir takip altında olması gerekmektedir.
Her hastalıkta olduğu gibi hipertansiyonda da erken tanı oldukça önemlidir. Bundan dolayı hastalar belirtiler başladığı andan itibaren mutlaka doktora başvurmalıdır. En çok görülen hipertansiyon belirtileri:
• İdrara çok sık çıkma
• Nefes darlığı
• Bacaklarda şişlik
• Halsizlik
• Sersemlik
• Göğüs ağrısı
• Görme problemleri
• Çarpıntı
Hipertansiyon ile Ortaya Çıkabilecek Durumlar Nelerdir?
Hipertansiyon nedeniyle damarların duvarlarında oluşan yüksek basınç, organların yanı sıra kanı taşıyan damarlara da zarar verebilir. Tansiyonun değeri arttıkça ve hastanın tansiyonun yüksek olduğu süre ne kadar uzarsa hasar o kadar artar.
Kontrolsüz hipertansiyonun sebep olduğu durumlardan bir diğeri ise arterlerin şişmesi ve kalınlaşmasıdır. Bu durum hastada kalp krizi ve felç gibi çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Kan basıncının artması, kan damarlarının zayıflamasına ve şişmesine yol açarak anevrizma hastalığına sebep olabilir. Bu durum damar duvarında baloncuk oluşturabilir ve anevrizma patlarsa yaşamı tehdit eden bir iç kanamaya sebep olabilir.
Bireyin böbreklerindeki damarların damarların zayıflaması ve daralması, böbreklerin sağlıklı şekilde çalışmasını engeller. Eğer hastalık teşhisi erken konulabilirse hastanın böbrekleri için de ayrı bir tedavi yöntemi uygulanabilir. Benzer şekilde gözlerdeki damaların kalınlaşması ve daralması görme kaybına sebep olabilir.
Hipertansiyon Tedavisi Nasıl Olur?
Hipertansiyon hastalarının tedavilerinde öncelikli olarak hastaların yaşamlarında ciddi değişiklikler yapmaları beklenir. Eğer hasta kilo problemi yaşıyorsa ideal kiloya dönmesi, sigara ve alkol alışkanlığına sahipse bu alışkanlıkları derhal bırakması tuz tüketimi kısıtlanıp meyve ve sebze ve lif tüketimi artırılması tavsiye edilir. Hasta stres durumlarında mümkün olduğunca uzak durmalıdır.
Margarin, tereyağı ve kuyruk yağı gibi doymuş yağ oranı yüksek gıdalar beslenme programında çıkarılır. Ayrıca yüksek tansiyon hastalarına kan basıncı dengelediğinden dolayı spor yapmak önemle tavsiye edilir. Belirli aralıklarda tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Yaşam tarzındaki bu değişikleri sağlamasına rağmen tansiyonu normal seviyelere inmeyen hastalara ila tedavisi uygulanır.
Kronik bir hastalık olan hipertansiyon, hastanın ömrü boyunca düzenli olarak doktor kontrolü gerektirir. Doktorun verdiği ilaçların düzenli olarak kullanılması her hastalıkta olduğu gibi hipertansiyonda da kritik rol teşkil eder.
Kontrolsüz hipertansiyon, bilişsel aktiviteleri de olumsuz etkileyebilir. Hipertansiyon hastalığına sahip bireylerde hafıza ve kavramları anlamlandırma sorunları daha sık görülür. Bununla birlikte daralmış ve tıkalı arterler beyne giden kan akışını sınırlandırarak vasküler demans adı verilen bir demans (bunama) türüne sebep olabilir.
Hipertansiyon bireyin tedavi edilerek gidecek bir durum değildir. Normal şartlarda bireyin hayatının geri kalanını belirleyecek bir durumdur ancak birey ilaç takviyeleriyle tansiyonunu kontrol altında tutmalıdır. Yan etkiler ve ilaç maliyetleri gibi etkenler yüzünden bir hipertansiyon hastası ilaç tedavisi bırakmayı düşünüyorsa öncelikle mutlaka doktoruna danışmalı ve diğer seçenekler hakkında konuşmalıdır. Tansiyonu güvenli seviyede tutmak için hasta mutlaka doktorla uyumlu bir şekilde çalışmalıdır.
Albatros Bilişim Kooperatifi