Sağlıklı bir hayat sürdürebilmek için doğru beslenme, düzenli fiziksel aktivite, iyi bir uyku düzeni ve stresten uzak durmak oldukça önemlidir. Sağlıklı beslenme ile amaç vücudun ihtiyaç duyduğu maddeleri yeterince almaktır. İşte bu maddelerden biri de amino asitlerdir. Aminoasitler proteinlerin yapıtaşlarıdır. Arginin de bir aminoasittir.
Aminoasitler üretim yerlerine göre 3 grupta incelenir.
- Esansiyel olmayan aminoasitler: Vücudumuzda üretilirler. Bu yüzden dışarıdan alınmaya ihtiyaçları yoktur.
- Esansiyel aminoasitler: Vücutta üretilemeyip mutlaka dışarıdan alınması gereken aminoasitlerdir.
- Yarı esansiyel aminoasitler: Bu aminoasitler ancak belli durumlarda esansiyel olarak kabul edilir. Bu amino asitlerin bir kısmı vücutta üretilir ancak üretimin azaldığı ya da ihtiyacın artığı durumlarda dışarıdan da alınması gereklidir.
Bir aminoasit olan arginin de yarı esansiyel aminoasit grubunda yer alır. Arginin ihtiyacının yaklaşık %65’ini vücut kendisi üretir. Kalan kısmı ise yiyecekler aracılığı ile alınır. Arginin üretimi genetik faktörlerden, enfeksiyon varlığından, yaştan, kişinin beslenme alışkanlıklarından etkilenir. Ayrıca kişinin bağırsak sağlığının bozuk olması, besinlerle alınan argininin emilmesini olumsuz etkiler. Örneğin vegan diyetle beslenen kişilerde diyetle alınan protein miktarının düşük olması nedeni ile kişilerin arginin seviyesi düşüktür. Tam tersi iyi uyku düzeni olan, proteini yeterli sağlıklı bir diyetle beslenen ve düzenli fiziksel aktivite yapan kişilerde arginin seviyesi daha yüksektir. Vücudun arginin ihtiyacın artığı durumlarda dışarıdan arginin desteğine ihtiyaç duyulur.
ARGİNİN İÇEREN BESİNLER
Vücuda yeteri kadar arginin alabilmek için proteinden zengin gıdalardan oluşan öğünler planlamak esastır. Süt ve süt ürünleri, balık, kırmızı et, yumurta, kümes hayvanları, karpuz ve kuruyemişleri (badem, çekirdek, yer fıstığı vb.) mutlaka diyete dahil etmek gerekir. Bu besinler içinde ön plana çıkanlardan bir tanesi de yaz aylarının vazgeçilmez meyvesi karpuzdur.
KARPUZ VE ARGİNİN
Karpuz da arginine üretiminde önemli bir role sahiptir. Karpuzda bulunan citrulin maddesi vücutta arginine dönüşür. Citrulin karpuzun en yoğun olarak kırmızı kısmının hemen altındaki beyaz tabakasında bulunur. O yüzden kabuğa daha yakın bu bölümü yemek citrulin almak için en doğru yoldur. Karpuzun ciddi miktarda A ve C vitamini, demir magnezyum, fosfor minerali ve likopen kaynağı olduğunu unutmamak gerekir. C vitamini aracılığı ile bağışıklık sistemi güçlenirken likopenler de cildimizi güneş ışığının zararlı etkilerinden koruyarak yaşlanmayı geciktirir. A vitamini ise göz sağlığı için olmazsa olmaz bir vitamindir. Bir kase karpuz ile günlük A vitamini ihtiyacının yaklaşık %18 i alınır. Alzheimer, kalp damar hastalıkları, hipertansiyon, inme, kalp krizi ve cinsel fonksiyon bozukluğu gibi birçok hastalıktan karpuz tüketerek korunmak mümkündür. Üstelik oldukça az olan kalorisi ile kilo veremeye de destek olur. Bir yaz meyvesi olan karpuzun yüksek oranda su içermesi de oldukça önemlidir. Karpuzun %98’ini oluşturulan su elektrolitlerden de oldukça zengindir bu nedenle sporcular tarafından yoğun antrenmanlar sonrası sıkça tercih edilir.
Karpuzun faydaları ile ilgili daha detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
ARGİNİN NE İŞE YARAR?
Vücuttaki birçok fizyolojik döngü için arginine ihtiyaç duyulur.
Dolaşım Sistemi: Arginin vücuda olan etkilerini, ana olarak bu sistem üzerinden gösterir. Vücutta üretilen ve damar genişlemesi yapan nitrik oksidin oluşması için mutlaka arginin gereklidir. Arginin varlığında oluşan nitrik oksit damar genişlemesi yaparak damar kalp damar hastalıklarına karşı koruyucu rol oynar. Damar genişlemesi sayesinde kan dolaşımını ve miktarını artırır. Kan basıncını düşürür. Damar sertliğini engeller böylece kalp krizi riskini azaltır. Kolestrol seviyesini düşürür.
Hormon Üretimi: Arginin özellikle insülin ve büyüme hormonun salgılanmasını artırır. Büyüme çağındaki çocukların sağlıklı büyüyebilmek için bu hormona ihtiyacı vardır.
Egzersiz Performansını Artırma: Kan dolaşımı üzerine olan olumlu katkıları sayesinde arginin egzersiz performansını da yükseltir. Artan kan dolaşımı sayesinde hücrelere daha çok oksijen ve besin ulaşır. Kişilerin yürüyüş mesafeleri, egzersiz süreleri artarken ağrı hissetmemeleri de bir başka olumlu etkisidir. Kas yaralanmalarının daha hızlı iyileşmesini sağlar. O yüzden arginin sporcular arasında yoğun ilgi görür.
Bağışıklık Sistemi: Arginin savunma sistemini daha güçlü hale getirir. Enfeksiyonlar, kansere karşı savaş ve ameliyat sonrası yara iyileşmesinde arginin önemli bir rol oynar.
Cinsel Performans: Arginin cinsel performansı artırır. Erkeklerde sperm kalitesi ve sayısını artırdığı gösteren çalışmalar vardır. Bu nedenle kısırlık tedavisinde kullanılır.
Böbrek Fonksiyonları: Böbreklerin daha sorunsuz, sağlıklı bir biçimde çalışmasına ve böbrek fonksiyonlarının iyileşmesine katkı sağlar. Toksik maddelerin vücuttan atılımını sağlar.
Demans (bunama): Demansa karşı savaşa katkı sağlar. Zihinsel aktivite düzenleyicisidir Artan dolaşım ile hücrelere yeterince ulaşan besin ve oksijenle zihinsel aktiviteyi olumlu olarak etkiler.
Yaşlanma Karşıtı Etkileri: Serbest radikaller üzerine olan etkisi nedeni ile yaşlanmayı geciktirir.
Görüldüğü gibi arginin etkilemediği hemen hemen hiçbir sistem yoktur.
Arginin Kimin İçin Gereklidir?
Her yaş grubunda insanın sağlıklı bir hayat sürdürebilmesi için arginine ihtiyacı vardır. Ama özellikle büyüme çağındakiçocuklar, yaşlılar, obezite sorunu yaşayan bireyler, kas dokusunda yaralanma olanlar, cinsel işlev bozukluğu ya da kısırlık tedavisi görenler, kanser hastaları, sporcular, bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar arginine daha çok ihtiyaç duyarlar.
Arginin Takviyesi
Argininin diyet dışında ilave olarak alınması kararını mutlaka hekim vermelidir. Alınacak doz ve kullanılacak süre kişiden kişiye ve kullanım amacına göre değişir.
Fazla arginin karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal ya da düşük tansiyona neden olabildiğinden dikkatli kullanılmalıdır.
Arginin Nedir?
Arginin nedir, kimler için gereklidir? Karpuz da arginine üretiminde önemli bir role sahiptir. Argininle ilgili detaylı bilgi için tıklayın.
Albatros Bilişim Kooperatifi