Coenzyme Q10

CoQ10 ilk defa 1957 yılında sığır kalbinin mitokondrisinden izole edilmiş ve ubiquitous quinon (her yerde hazır kinonlar) anlamına gelen Ubiquinon ismi verilmiştir. 1978’de Peter Mitchell CoQ10’nin biyolojik enerji transferindeki rolünü kanıtlamasıyla Nobel ödülü almıştır.

Tüm canlılarda bulunan doğal vitamin benzeri bir maddedir. Yapısı Vitamin K ile benzerlik gösterir. Koenzim Q insan dahil birçok organizma tarafından sentezlenir

Ubikinon olarak da adlandırılır.

Vücutta enerji üretilen her hücrede bulunur.

Besinlerle alımı yetersiz olabilir ya da vücudun CoenzymQ10 ihtiyacı artmış olabilir.

Bu durumlarda CoenzimQ10 takviye besin destekleri almak gerekebilir.

Coenzyme Q10 Kullanım Alanları

• Antioksidan (anti-ageing) olarak kullanılır.
• Enerji üretimi ve fiziksel performansı artırır.
• Statin yan etkileri üzerinde olumlu etkileri vardır.
• Hipertansiyon tedavisinde destek amaçlı kullanılabilir.
• Genel kalp sağlığına destek olarak kullanılır.
• Dişeti iltihabını engeller.
• Erkek sağlığında etkilidir.

Coenzyme Q10 Fonksiyonları

Mitokondride solunum zincirinin elektron tasıyıcısı olarak görev alır

Elektron transfer zincirinde yükseltgenme-indirgenme tepkimelerinde görev yapan enzim sistemlerinin aktiviteleri için gerekli bir koenzimdir

Yapısındaki kinon grubu koenzim Q10’a elektron taşıyıcısı özelliğini kazandırır

Redoks özelliği ile elektronların taşınmasını sağlar

Bu sırada çok önemli biyolojik enerji olan ATP üretilir

Koenzim Q10 hücresel enerjinin üretilmesinde önemli bir rol oynar

Koenzim Q10 oksijen kaynaklı radikaller ve oksijen ile etkileserek lipit peroksidasyonunun başlamasını ve biyomoleküllerin zarar görmesini engeller

Koenzim Q10 aynı zamanda diğer antioksidanların rejenerasyonunda görev alır

Membran stabilitesinin sağlanmasında görev alır

Hücre büyümesinin ve apoptosisin kontrolünde fonksiyonları vardır

Coenzyme Q10 Kaynakları

Koenzim Q10 endojen ve eksojen olmak üzere iki kaynakta bulunur

İnsanlarda Asetil-KoA ve eksojen kaynaklı tirozin amino asitinin katkılarıyla kolesterol biyosentezinin de gerçekleştiği ortak bir yolda sentezlenir

Tirozinin aromatik halka ön maddesi olarak koenzim Q10 sentezine katılabilmesi için B6 vitamininin varlığına gerek duyulur

Endojen koenzim Q10, insan dokularında en yüksek konsantrasyonda kalp, karaciğer ve böbrekte bulunur

Eksojen koenzim Q10 ise diyetten sağlanır

Dana eti, tavuk eti, alabalık, brokoli, soya fasulyesi gibi tüm hayvansal ve bitkisel gıdalarda farklı oranlarda bulunmaktadır

Koenzim Q10’ca zengin gıdalar kas dokusundaki mitokondrinin yüksek miktarda içermesine bağlı olarak başlıca kırmızı et ve balıkta bulunur

Gıdalardan alınan günlük koenzim Q10 miktarının 10 mg civarındadır

Diyet ile alınan koenzim Q10’un miktarı serum koenzim Q10’u arttırmak için yeterli değildir

Serum koenzim Q10 düzeyindeki artış günde 100 mg koenzim Q10 alındıgında mümkündür

Kandaki normal seviye 1 μg/ml civarındadır. Bunu 2 μg/ml civarında çıkarmak için günde 100 mg koenzim Q10 alınması gerekmektedir

Diyette kalp ve ringa balığı gibi zengin koenzim Q10 kaynakları olsa bile bunlardan günde 100 mg almak çok zordur

Koenzim Q10 Takviyesinin Etkileri

İnsanlarda koenzim Q10 takviyesi serum CoQ10 konsantrasyonunun 3 kattan daha fazla artmasına sebep olmaktadır

Koenzim Q10 oksidatif zararın ve suboptimal enerji metabolizması bozukluklarının tedavisinde kullanılmaktadır

Günlük gıdalarla alınan CoQ10 miktarı genellikle vücudun günlük ihtiyacının karşılanması için yeterlidir

Balık (uskumru ve sardalya: 30mg/0,5kg)

Et (kalp, karaciğer, böbrek, sığır eti ve kümes hayvanları: 30mg/1kg)

Genel olarak tüm canlılarda ve pekçok yiyecekte (yer fıstığı :30mg/1,25kg)

CoQ10 kırmızı et, balık, balık yağı gibi gıdalarda bulunmasına rağmen zaman zaman diyetle alımı bazen yetersiz olabilir

Ayrıca çevresel faktörler, yaş, medikal durum gibi faktörlerle gereksinim artabilmektedir

Böyle durumlarda CoQ10 besin desteği olarak kullanılır.

CoQ10 lipofilik bir molekül olduğundan GİS’te yağ bulunması CoQ10’un emilimini artırır

Öğünlerle aldığımız yağ miktarı CoQ10 emilimi için yeterlidir

CoQ10 lipofilik bir molekül olduğundan GİS’te yağ bulunması CoQ10’un emilimini artırır

Öğünlerle aldığımız yağ miktarı CoQ10 emilimi için yeterlidir

Yapılan çalışmalar CoQ10 etkisinin artan dozlarla değiştiğini göstermektedir.

CoQ10 emilimi yavaştır

Pik plazma değerlerine oral alınımından 5-10 saat sonra ulaşılır

Mide ve barsaklarda yağ bulunması emilimini artırır

Karaciğerde LDL ile birleşir

CoQ10 iyi tolere edilir

Kullanımı ile ilgili ciddi bir yan etkisi yoktur

– Epigastrik rahatsızlık %0.39

– İştahsızlık %0.23

– Mide bulantısı %0.16

– İshal %0.12

Koenzim Q10 Enerji Üretimi

Vücudumuzda enerji ihtiyacı çok olan,

–KALP

–KARACİĞER

–BÖBREK’te

CoQ10 konsantrasyonu yüksektir

Koenzim Q10 Antioksidan Özelliği

Koenzim Q10 iyi bir antioksidandır

CoQ10 durmaksızın oksidasyon-redüksiyon döngüsüne (elektron alır ve verir) girer

Antioksidan aktivitesini bu şekilde gösterir

–Tam okside formu: Ubikinon (CoQ10)

–Semikinon Radikal: CoQH

–Tam redükte formu: Ubikinol (CoQH₂)

CoQ10 antioksidan aktivitesi ile serbest radikalleri temizler

Oksidatif stresi azaltır

Serbest radikallerin neden olduğu lipid, protein ve DNA hasarını engeller

• Yaşlanma karşıtı etkileri vardır
• Serbest radikallerin hastalık oluşturucu etkisini engeller

• • Yapılan çalışmalarda CoQ10’un lipid peroksidasyonunu E vitamini kadar engelleme kapasitesininin olduğu gösterilmiştir

Koenzim Q10’un

–Oksidatif strese

–Azalmış antioksidan kapasiteye bağlı olan hastalıklardaki yararlılığı bir çok çalışmada gösterilmiştir.

CoQ10 seviyeleri immun sistem ile ilişki hastalıkların varlığı ve ciddiyetinin artması ile düşer.

–HIV infekte bireylerde CoQ10 seviyeleri normalin altında bulunur.

–Semptomatik hastalarda CoQ10 seviyeleri asemptomatik olanlara göre daha düşüktür.

• • • CoQ10 immun sistemi stimüle eder
    • Enfeksiyonlara karşı direnci artırır
    • Daha yüksek antikor seviyeleri sağlar
    • Makrofaj ve T Lenfositlerinin sayı ve aktivitesini artırır

Klinik Kullanım – Statinlerle Kullanımı

Kardiyovasküler hastalıkları engellemek için kolesterol seviyelerini düşüren ilk seçenek ajanlar statinlerdir.

Fakat statin terapisi kas ağrılarından rabdomyolize kadar gidebilen myopati riski taşırlar.

Statinler kalp kasında kolesterolü düşürürken CoQ10 sentezini de inhibe ederler.

Çünkü kolesterol ve Q10 aynı substrattan sentezlenirler.

–MEVALONİK ASİT

Kas dokuda CoQ10 seviyelerinin azalması statin ilişkili myopati riskini artıran mitokondriyal disfonksiyona neden olur

CoQ10 tedavisi ile miyaljik semptomların azalmasına ve hastaların statin terapisine devam edebilmesine olanak sağlar

Bazı olgularda statin ilişkili miyalji için Q10 terapisi düşünülebilir bir terapidir

Hipertansiyon

CoQ10, 40 yıldır yüksek kan basıncı (hipertansiyon) tedavisinde kullanılmaktadır

CoQ10’in kan basıncını nasıl düşürdüğü ile ilgili mekanizma bilinmemektedir

Fakat bir teori periferik resistansı azaltan nitrik oksiti koruduğu ile ilgilidir

Nitrik oksit periferik arterleri genişletir ve bu sayede kan basıncını düşürür

Bazı hipertansiyon formlarında nitrik oksit inaktivasyonu yapan süperoksit radikalleri fazlaca üretilir

Diğer bir mekanizma ise CoQ10’un trombosit agregesyonunu engelleyen ve potent bir vazodilatotör olan prostaglandin prostasiklin üretimini artırmasıdır

Ayrıca CoQ10 arteryal düz kasın prostaglandin prostasiklin duyarlılığını artırabilir

Bir çalışmada ise esansiyel hipertansiyon tanısı almış 109 hastada standart tedaviye eklenen CoQ10’un antihipertansif etkileri değerlendirilmiştir

CoQ10 tedavisi alan grupta ortalama sistolik kan basıncı 159 mm/Hg’dan 147 mm/Hg’ya (p<0.001)

Ortalama diyastolik kan basıncı ise 94 mm/Hg’dan 85 mm/Hg’ya düşmüştür (p<0.001)

Hastaların %37’si bir adet, %11’i iki adet, %4’ü üç adet antihipertansif ilacı bırakmışlardır

Yapılan klinik çalışmalar Q10’un kan basıncını düşürdüğünü göstermiştir

Bu destek tedavi güvenilir ve iyi tolere edilir bir destek tedavidir

Hipertansif hastalardan Q10 destek tedavisi alanlar bir ya da daha fazla antihipertansif ilacı bırakabilmişlerdir

Q10 destek tedavisi ile sağlanan kan basıncında düşüşün aynı şekilde yüksek kan basıncı alakalı yan etkileri de azaltabileceği tahmin edilebilir

Periodontal Hastalık

Periodontal hastalıklar dişeti ve dişleri destekleyen diğer dokuları etkileyen iltihabi hastalıklardır

Birçok çalışma gingival biyopsi örneklerinde, peridontal hastalıklı dokularda, periodontal olarak sağlıklı gingival dokulara kıyasla daha düşük CoQ10 seviyelerinin olduğunu göstermiştir

Periodontal hastalığı bulunan kişilerde yapılmış bir çalışmada, 21 gün 50mg/gün

–İnflamasyon,

–Diş mobilitesi ve

–Diş ve dişeti arasında bulunan cep genişliğinde iyileşme sağlanmıştır

Fertilite

Oksidan madde fazlalığı sperm hücrelerini zayıflatır ve erkek doğurganlığını negatif yönde etkiler

CoQ10, antioksidan özellikleri ile serbest radikallerin sperm üzerinde olan negatif etkilerini engeller

CoQ10 antioksidan özelliklerinden dolayı astenozoospermia (Sperm motilitesinin azalması) tedavisinde pozitif bir rol oynar

Tedavi sonrasında seminal plazma (spermlerin içerisinde bulundukları sıvı) ve sperm hücrelerindeki CoQ10 seviyeleri artmıştır

Q10 enerji üretimini destekleyen özellikleri ile sperm üretiminden ve sperm hücresi içindeki enerji gerektiren her süreçten sorumludur

Düşük doğurganlık oranları olan 17 hastaya

103 gün

60 mg CoQ10 verildiği çalışmada sperm motilitesi yaklaşık 2 katına çıkmıştır

22 astenozoospermik hastadan alınan spermler in-vitro ortamda Q10 ile inkübe edilmiştir ve sperm hücrelerinin motilitesi artmıştır

Sonuç olarak CoQ10 sağlıklı

–Sperm üretimini

–Sperm motilitesini

–Sayısını artırır

Bu özellikleri ile CoQ10 hamilelik planında düşünülen bir moleküldür

Fiziksel Performans

CoQ10’un oral kullanımı enerji üretimindeki rolü ile

Kas fonksiyonlarının düzenlenmesine destek sağlar

Yorgunluk hissini ortadan kaldırır

Fiziksel performansı arttırır

Fiziksel yorgunluğa bağlı istenmeyen durumları engeller

Diğer Kullanım Alanları

Böbrek yetmezliğinde serum kreatinin ve üre sevilerinin düşürür, kreatinin klirensini artırır

Hungtinton ve parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklarda olumlu etkileri bildirilmiştir

Meme ve kolon kanserli hastalarda olumlu etkileri bildirilmiştir

Diyabette kullanımında glisemik parametreler üzerine etkisi yoktur fakat diyabette kullanımı güvenilirdir

Angina pektoris,

Aterosklerosis,

Cerrahi sonrası kalp kası iyileşmesi,

MI sonrası kalp kası korunması ve

Doksorubisin kardiyotoksisitesinde

Konjestif Kalp Yetersizliği

Kardiyomyopati

Koroner Arter Hastalığı

Mitral Kapak Proloapsusu Olumlu etkileri bildirilmiştir

CoQ10 & CoQH

CoenzymeQ10’nin tüm bilinen özellikleri

– Enerji metabolizmasındaki rolü

– Antioksidan özelliği

– İmmün sistem üzerindeki olumlu etkileri

– Fiziksel performansı artırıcı özellikleri vb

– CoQ10’nun vücudumuzda girdiği oksidasyon ve redüksiyon reaksiyonları sonucu meydana gelir

Bu oksidasyon ve redüksiyon reaksiyonları sonucunda

• • 1. Tam okside form – Ubikinon – CoQ10
    2. Semikinon form – Ubikinol – CoQH
    3. Tam redükte form – CoQH2 formları meydana gelir
  • • Yani siz CoQ10’u ne şekilde alırsanız alın vücudumuzda olumlu etkilerinin görülmesi için yukarıdaki 3 formu da meydana getirmelidir
      • Diğer bir deyişle CoQ10 misyonunu tamamlamak için durmaksızın vücudumuzda değişik oksidasyon durumlarında bulunmalıdır
      • CoQ10’un aktif formu CoQH olmadığı gibi, CoQH ve de CoQH2’nin de aktif formu CoQ10 değildir

Doğru kullanım için doktorunuza danışınız.