SARS ile ilişkili virüs veya SARS virüsü, SARS (Şiddetli Akut Solunum Sendromu) olarak bilinen hastalığa yol açan bir Coronavirüs çeşididir. Virüsün içerdiği genetik materyal RNA’dır.
Corona kelimesi Latincede “Taç” anlamına gelir, SARS virüsü de mikroskopla bakıldığında taç şeklini andırdığından bu virüs ailesine dahil edilmiştir. SARS virüsü, ilk kez 2002 yılında Çin’de ortaya çıkmış; daha sonra uluslararası seyahatler yoluyla toplamda 29 ülkeye yayılmıştır. Virüsün literatürdeki ilk tanımlaması ise Nisan 2003’te yapılmıştır.
SARS, ani gelişen ve solunum yollarında büyük çapta yetersizliklere yol açan ciddi bir hastalıktır. Bugüne kadar yapılan birçok çalışmada kuşlar, memeliler gibi birçok canlı sınıfında SARS coronavirüsü tespit edilmiştir.
COVID-19’a sebep olan virüs, SARS virüsüne benzerliği ve yol açtığı hastalığın da SARS hastalığını andırmasından dolayı SARS-CoV-2 olarak da adlandırılmıştır. COVID-19 sebebi olan coronavirüs ile ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
SARS Virüsü Nasıl Bulaşır?
SARS, öncelikle insandan insana yakın temas yoluyla bulaşır. Burada belirtilen yakın temas, SARS virüsü taşıyan biriyle ilgilenmek, onunla yaşamak veya SARS pozitif bir hastanın solunum salgıları gibi vücut sıvılarıyla doğrudan temas kurmak anlamına gelir.
Yakın temas durumlarına örnek verecek olarak öpüşmek veya sarılmak, yemek – içmek, yaklaşık 1.5 metrelik bir mesafeden biriyle konuşmak ve doğrudan birine dokunmak örnek verilebilir. Birinin yanında yürümek veya bir odada kısa bir süre bulunmak ise yakın temas kategorisine dahil edilmez, ancak bu süre oldukça kısa tutulmalıdır.
SARS, virüsle enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında üretilen solunum damlacıklarının yayılmasıyla bulaşır. Yani damlacık yoluyla bulaşır da diyebiliriz.
Bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında, virüsü barındıran vücut sıvıları 1.5 – 2 metre kadar ileri gönderilir. Bu mesafelerdeki yakın temas büyük risk taşır.
Bir kişi bu bulaşıcı damlacıklarla kirlenmiş bir yüzeye veya nesneye dokunduğunda ve sonrasında ağzına, burnuna veya gözlerine dokunduğunda da virüs yayılabilir.
SARS virüsünün havadan yararlanarak veya şu anda bilinmeyen başka yollarla daha geniş bir şekilde yayılması da mümkündür. Virüsün bulaşma yolları hala daha tam anlamıyla aydınlatılamamıştır.
SARS Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
SARS, adından da anlaşılacağı üzere solunum yolları ve akciğerlerde ani gelişen ve hızla yayılan bir sendromdur. Ancak şiddetli geçirilen her solunum hastalığı SARS değildir. Hastalığın SARS olabilmesi için; kişinin SARS’tan etkilenmiş bir yerleşim yerine yakın zamanda seyahat etmiş olması veya SARS pozitif biriyle yakın temas kurması gereklidir.
SARS’ın belirtilerini sayacak olursak, ilk olarak yüksek ateşten bahsedebiliriz. 38° C’tan daha yüksek derecelerdeki ateş, bu hastaların neredeyse tamamında görülen bir belirtidir. Yüksek ateşe ek olarak baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik, rahatsızlık da görülebilir. Daha nadir bir belirti olarak hastaların %10-20 gibi bir kısmında ishal görülebilir.
İlk başlarda hafif solunum semptomları yaşayan hastalar, 2 gün ile 7 gün arasında kuru öksürük, zatürre gibi sorunlarla karşı karşıya kalabilirler.
Kendimizi SARS virüsünden nasıl koruyabiliriz?
SARS virüsü, oldukça tehlikeli ve bulaşıcı bir virüstür. Şu an dünyada bilinene göre yaygın SARS vakaları görülmemekle birlikte, SARS virüsünden korunma yolları COVID-19’dan korunma yollarıyla benzerlik gösteriyor. Hastalıktan korunma amacıyla alınacak önlemler, damlacık yoluyla bulaşan neredeyse bütün hastalıklardan korunmak için örnek teşkil eder. Virüsün size bulaşmasını engellemek için alabileceğiniz bazı önlemler:
• Temizliğinize önem verin, yanınızda etki düzeyi yüksek bir dezenfektan bulundurun.
• Elinizi; yüzünüze, ağzınıza, burnunuza, gözünüze değdirmemeye çalışın. Virüs damlacık yoluyla bulaştığı için, elinizde virüs bulunması durumunda temasla ya da vücut sıvıları aracılığıyla size bulaşabilir.
• Kapalı ve kalabalık ortamlara girmemeye çalışın, eğer bu tarz ortamlarda bulunmanız gerekiyorsa da bulunduğunuz sürenin kısa olmasına dikkat edin.
• Toplum içinde maske kullanımına özen gösterin. Kullandığınız maskelerin, virüsü geçirmeyen cerrahi maskeler olması gereklidir. Ayrıca maskeler tek kullanımlıktır her maskenin belirli bir kullanım süresi bulunur. Maskeyi bu süreden daha uzun kullanmanız durumunda maske etkisini yitirir ve maskenin hiçbir koruyuculuğu kalmaz. Son olarak da maskenize asla elinizle dokunmayın. Aksi takdirde maske virüsle temas edebilir, bu da sizi hasta edebilir.
• Eğer çevrenizde SARS şüpheli biri veya birileri varsa, bu kişilerin en az 14 gün kendilerini izole etmelerini sağlayın. Bu süre içinde hastalık şüphesi taşıyan kişilerle asla yakın temasta bulunmayın ve gerekli sağlık kuruluşuna haber verin.
• Bağışıklık sisteminizin yeteri kadar güçlü olduğundan emin olun. Bağışıklık sisteminizin yeterli olmadığı durumlarda ise farklı besin veya vitamin takviyesi kullanabilirsiniz. Fakat bu tavsiyeler için mutlaka doktorunuza veya bir uzmana danışın. Kullanmaya başladığınız takviyeleri ise asla aksatmayın.
SARS Tedavisi Nasıl Yapılır?
SARS’ın bilinen bir ilacı veya aşısı yoktur. Hastalara uygulanacak tedavi programının hedefi hastalık etkilerini ve hastalardaki semptomları ortadan kaldırmaya yöneliktir. Koruyucu ve solunum yollarını güçlendirici profilaktik önlemler, bu amaçla doktorlar tarafından SARS hastalarına uygulanabilir.
SARS virüsü ve bir diğer coronavirüs çeşidi olan COVID-19 hastalığına sebep olan virüs, kolay bulaşabildiği ve hastalarda ölüme kadar varabilen ciddi sonuçlar doğurduğu için asla küçümsenmemesi gereken virüslerdir. Bu amaçla toplum sağlığı önlemlerini uygulamalı ve çevremize de uygulatmaya özen göstermeliyiz.
Albatros Bilişim Kooperatifi