Gastrit, mide iç yüzeyini döşeyen zarın iltihaplanması durumudur. Çok fazla mide asidi üretilmesi durumunda ya da mide duvarının koruyucu iç tabakası zarar gördüğünde ortaya çıkar. Aşırı mide asidi, gastrik mukoza diye adlandırdığımız zar ile doğrudan temas eder ve buradaki hücrelere zarar verir.
Peki gastrit oluşum sebepleri nelerdir? Gelin hep birlikte inceleyelim:
• Gastrit oluşum sebeplerinde Helicobacter pylori adı verilen bir bakterinin neden olduğu enfeksiyonlar ilk sırada yer alıyor.
• Aşırı yeme
• Hatalı beslenme davranışları
• Sigara kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi
• Aşırı protein tüketimi
• Non steroidal, anti inflamatuar ilaçlar olarak bilinen aspirin, ibuprofen gibi ilaçların uzun süreli kullanımı
• Fiziksel stres durum yani kişinin ciddi bir hastalığa yakalanması, büyük operasyonlar, ciddi yaralanma ve yanık gibi travmalar
• Zihinsel stres
• Çeşitli bakteriler, virüsler veya mantarlar enfeksiyonları
• Gıda alerjileri
• Radyasyon terapisi
• İleri yaş
• Besin zehirlenmeleri
Gastrit belirtilerine kısaca bir göz atacak olursak;
Gastrit belirtileri ve semptomları arasında öncelikle üst karın bölgesinde kazınma, yanma hissi veya ağrı bulunur. Bu rahatsızlıklar yemek yenilmesi sonucunda hafifleyebilir ya da artabilir. Aynı zamanda mide bulantısı, kusma ve yemek yedikten sonra karın bölgesinde dolgunluk hissi de gastrit belirtileri arasındadır. Bununla birlikte gastrit her zaman belirti veya semptomlara neden olmayabilir.
Neredeyse hepimiz birkaç defa hazımsızlık ve mide tahrişine maruz kalmışızdır. Hazımsızlık yaşayan bireylerin şikayetlerinin çoğu kısa ömürlüdür ve bunlar son birkaç gün içinde yedikleri ile ilişkili olabilir. Kişi o gün içinde yediklerini düşünmeli ve hazımsızlık yaşamasına neden olan yiyecekler hakkında fikir edinmelidir. Bu aşamada bir diyetisyenden yardım alınabilir.
Eğer mide rahatsızlığının yanı sıra, ya da bundan bağımsız olarak kan kusulması görülüyorsa, dışkıda kan varsa veya dışkı siyah renkli görünüyorsa, bu durumların nedenini belirlemek için hemen doktora başvurulması gerekir.
Gastrit tedavisi nasıl olmalıdır?
Gastrit genellikle herhangi bir ilaç tedavisine gerek duyulmadan beslenme değişiklikleri ile tedavi edilebilir. Bu değişiklikler yeterli olmadığında tedavide çeşitli ilaçlar kullanılır.
• Gastrit tedavisinde ilk adım, mide zarını tahriş eden şeylerden durmaktır. Bu nedenle kahve, alkol ve sigara bırakılmalı veya ilk aşamada mutlaka en aza indirilmelidir.
• Kolay sindirilebilir yiyecekler küçük öğünler şeklinde tüketilmelidir.
• Stres nedeniyle tetiklenen gastrit vakalarında meditasyon veya progresif kas gevşetme tekniği gibi rahatlama yöntemleri yardımcı olabilir.
• Helicobacter pylori adlı bakteriden kaynaklı görülen gastrit şikayetlerinde genellikle B12 vitamini eksikliği görülür. Bu yüzden B12 vitamini enjeksiyonları tedavi sırasında kullanılabilir.
Diyet, gastrit tedavisinin olmazsa olmaz bir parçasıdır. Gastrit diyetinde Helicobacter pylori bakterilerini yok eden yiyeceklerin günlük beslenme rutinine eklenmesi önerilir. Bu amaçla probiyotik olan yoğurt, lahana turşusu, tarhana tüketilebilir. Brokoli ve sarımsak içerdiği etken maddeler ve antibakteriyel özelliği ile Helicobacter pyloriyi öldürücü etkiye sahiptir. Ek olarak araştırmalarla zencefil, elma sirkesi, zerdeçal, kekik, kızılcık suyu, ananas, yeşil çay, havuç ve pancar suyunun hem gastriti iyileştirdiği hem de mide bulantısı, mide ağrısı, yanma, şişkinlik ve mide ekşimesi gibi belirtileri hafiflettiği bulunmuştur.
Gastriti tetikleyen yiyecek ve içeceklerden bazıları;
• Çikolata
• Kahve
• Alkol
• Domates gibi asitli yiyecekler
• Her türlü işlenmiş gıda
• Yüksek yağ ve şeker içeren yiyecek ve içecekler
• Kızartmalar
• Yapay tatlandırıcı içeren yiyecek ve içecekler
• Aşırı baharatlı gıdalar
• Dondurulmuş gıdalar şeklinde sıralanabilir.
Tüm bunlara rağmen beslenmede kişiye özel yapılacak programlar ve düzenlemelerle, pateryal hücrelerin yeniden sağlıklı üretimini destekleyebilir ve tüm bu semptomları ortadan kaldırabiliriz.
Ayrıca bilinçsiz şekilde kullanılan mide koruyucularının, midedeki hassasiyeti daha kötü hale getirebileceğinin, doktor önermedikçe kullanımının hatalı olduğunun altını çizmekte fayda var.
Kaynakça:
Yüksel, A. (2016). Gastrit ve Diyet. Güncel Gastroenteroloji Dergisi, 20(3), 218-220.
ATASEVEN, H., ÖDEMİŞ, B., ARHAN, M., ERTUĞRUL, İ., Mehmet, İ. B. İ. Ş., AYDOĞ, G., … & PARLAK, E. (2007). Reflü özofajit ile Helikobakter pilori ve gastrit ilişkisi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 6(3), 115-119.
Akbulut, A. G. G., Çiftçi, A. G. H., & Yıldız, E. SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE BESLENME TEDAVİSİ.
Albatros Bilişim Kooperatifi