Sıcak yaz günlerinde güneş ışığından bol bol yararlanmak isterken farkında olmadan cildimizde güneşe bağlı lekelenmelerin oluşmasına neden olabiliriz. Güneş lekesi nedir, oluşması nasıl önlenir nasıl tedavi edilir birlikte bakalım.
İsterseniz önce güneş lekesi nedir bir açıklayalım.
Cildimize rengini melanosit dediğimiz cildin üst tabakasında bulunan hücrelerin ürettiği melanin pigmenti verir. Bu pigmentin az üretildiği kişiler açık tenli, çok üretildiği kişiler ise koyu tenli olurlar. Melanin salınımını etkileyen önemli faktörlerden biri de güneş ışığıdır. İşte güneş lekeleri güneşe fazla maruz kalan bölgelerde artan melanin pigmenti üretimi nedeni ile meydana gelen lekelerdir. Güneşe doğrudan maruz kalan boyun, göğüs, omuzlar, kollar ve yüzde koyu kahverengi lekeler olarak görülürler. Lekeler farklı tonlarda ve büyüklüklerde olabilirler. Lekeler herhangi bir şikayete yol açmamakla birlikte kozmetik açıdan rahatsız edicidirler.
Cilt lekeleri 4 farklı başlık altında incelenebilir.
Melazma: En bilinen güneş lekesi türüdür. Koyu kahverengi renkli ve daha büyük lekelerdir. Koyu renkli kişilerde daha çok görülürler.
Hipomelanoz: Bu lekeler daha çok kol ve bacakların alt kısmında görülen küçük lekelerdir. Beyaz güneş lekeleri olarak ta bilinirler. Lekeler minik daireler şeklinde olurlar.
Çiller: Güneşin etkisi ile daha görünür hale gelen çiller aslında genetik geçişli cilt lekeleridir. Çiller daha çok açık tenli, kızıl kişilerde görülürler. Güneş direkt olarak lekelerin rengini arttırdığı için yazın daha görünür kışın ise daha az görünür olurlar. Çiller daha çok yüz bölgesinde yerleşim gösterirler.
Lentigo: Bu lekeler çillerle karışan lekeler olsalar da aslında yaşlılık lekeleri olarak bilinen lekelerdir. Lekeleri artıran faktör ilerleyen yaştır. Çillerden en önemli ayırıcı özelliği güneşin etkisinin az olduğu kış aylarında da azalmamalarıdır. Bu lekeler el sırtı ve yüzde sıklıkla görülürler.
Peki kimlerde, niye güneş lekeleri oluşur?
Güneş lekesi oluşumunu doğrudan etkileyen 2 ana faktör vardır. Bunlardan ilki kişinin cilt yapısının genetik yatkınlığı, ikincisi ise güneş ışınlarının şiddeti ve maruz kalınan süredir. Bu iki faktör dışında vücutta benzer lekelenmeleri doğum kontrol hapı kullanımı, hamilelik, bazı ilaçlar, tiroid bezi hastalıkları ve kozmetik uygulamalarda oluşturabilir. Güneş ışınları farklı nedenlerle oluşan lekelerin daha koyulaşmasına neden olabilirler.
Günümüzde kullanımı giderek artan solaryumlarda güneş lekelerinin oluşumundan sorumludur. Solaryum aracılığı ile bronzlaşmaya çalışan kişilerde de güneş lekeleri görülür.
Güneş Lekelerinin Tedavisi
Güneş lekeleri tedavi edilebilir mi sorusunun yanıtı evet olsa da tedavi sonuç alınması uzun bir süreçtir. Aslında en etkin tedavi güneş lekelerinin oluşmasını önlemektir. Bu nedenle yaz kış en az 15 faktörlü ve hem UV-A hem de UV-B ışınlarından koruyan güneş koruyucu ürünleri kullanmayı alışkanlık haline getirmek gerekir. Bu ürünlerin güneşe çıkmadan yarım saat önce sürülmesi, açık havada her 3 – 4 saatte bir yenilenmesi, deniz, havuz gibi suyla temaslarda ise bu süre beklenmeden yenilenmesi önerilir.
Güneşin çok dik olduğu saatlerde kapalı ortamlarda bulunmaya dikkat etmek, sağlıklı beslenmek, yeteri kadar su içmek, cildin nemlenmesini sağlamak, sıcak yaz günlerinde şapka kullanmayı alışkanlık haline getirmek ilk akla gelen önlemler arasında sayılabilir.
Cildi güneş lekelerine karşı hassas olan kişiler evde limon suyu, elma sirkesi, aloe vera, süt, yeşil çay gibi doğal ürünlerden yapılan doğal maskeleri de kullanabilirler. Ancak bu ürünlerle yapılacak maskelerin cildin güneş görmediği gece saatlerinde yapılması ve oluşabilecek hassasiyete karşı dikkatli olunması önerilir. Lekelerden kurtulmaya çalışırken farklı cilt sorunları yaşanabilir.
Tüm bunlara dikkat etmenize rağmen eğer yine de güneş lekeleriniz oluşmuşsa o zaman yapılacak iş bu işin uzmanı olan hekimlerle görüşmektir. Hekim yapacağı muayene ile özel bir ışık olan wood ışığını kullanarak lekenin cildin hangi katmanında olduğunu belirler. Uygulanacak tedavi bu işlemden sonra belirlenir.
Sizin sağlık durumunuz ve lekelerinizin derinliğine göre hekiminizin önereceği tedaviler farklılık gösterebilir.
Güneş lekelerinin tedavisinde cildi soyma işlemi, cilt rengini açma işlemi sıklıkla uygulanır. Bu işlem için tretinoin, azeleik asit, kojik asit, hidrokinon gibi kimyasal soyucular kullanılır. Bu etken maddeler melatonin üretimini azaltarak cilt renginde açılma sağlayabilirler. Bu etken maddeleri içeren çeşitli ürünler piyasada bulunur.
Lekelerin tedavisinde kimyasal peelingde sık kullanılan bir yöntemdir. Peeling cildin üst tabakasını soyma işlemi olarak tanımlanabilir. Bu yöntemde salisilik asit, kojik asit, alfa hidroksi asit gibi ürünler kullanılır. Kimyasal peeling kimyasal soyucularla birlikte kombine edilerek te kullanılabilir. Kimyasal peeling uygulaması genellikle 3 – 8 seans arasında uygulanır. Tedavi sırasında cilt soyulduğu için ciltte kabuklanma, kızarıklık oluşumu görülebilir. Genellikle birkaç gün içinde geçer.
Leke tedavisinde bir diğer yöntem de dondurma (krioterapi) işlemidir. Genellikle likit nitrojen kullanılarak yapılan işlemin seans sayısını kişinin lekelerinin derinliği belirler.
Lazer tedavisi de yine leke tedavisi için önerilen tedaviler arasında yer alır. Bu tedavi genellikle diğer yöntemler dirençli lekeler için uygulanır. Lazer yöntemi kimyasal peelingle birlikte uygulanabilir. Ancak yan etkileri biraz daha fazladır. Ağrı, yara oluşumu, kabuklanmalar görülebilir.
Albatros Bilişim Kooperatifi