Vücudun tüm yükünü ayaklarımız taşısa da genellikle gerektiği kadar önemsenmezler. Aslında hem anatomik yapıları hem de sağlıkları günlük yaşantımızı çok etkiler. Ayak sağlığı deyince en sık akla gelen problemlerden bir tanesi de düz tabanlıktır.
Halk arasında taban düşüklüğü olarak da bilinen düz tabanlık ayağı oluşturan kas ve kemiklerin oluşturması gereken kavisin, çukurluğun olmaması halidir. İnsan ayağı yaklaşık 26 kemik ve bunları birbirine bağlayan kas, eklemler ve liflerden oluşur. Bu yapılar birbirine bağlanırken ayak tabanında kavisler oluştururlar. İşte bu kavisler ayak tabanına gelen yükün dağılımını ve doğal olarak yürüyüşü etkiler. Bu kavisler sayesinde ayak tabanı yere üç noktadan temas ederek yükü eşit olarak dağıtır. İşte bu kavislerin en bilineni ayağın iç tarafındaki uzunlamasına yerleşmiş olan kavistir. İşte bu kavisin olmaması hali düz tabanlık olarak adlandırılır. Sağlıklı kişilerde bu kavis ayakta dururken ayak tabanının iç tarafına bakan kısmında bir boşluk olarak görülür.
Düz tabanlık oldukça sık görülür. Tek ayakta olabildiği gibi iki ayakta da görülebilir.
Düz Tabanlığın Nedenleri
Düz tabanlık genellikle genetik geçişlidir. Ama bazen geçirilen travmalar, yanlış ayakkabı seçimleri neticesinde ayaktaki yıpranmalar nedeni ile ileri yaşlarda da görülebilir. Şişmanlık, hamilelik, ileri yaşla zayıflayan kas iskelet sistemi, kemiklerde meydana gelen kırıklar, şeker, yüksek tansiyon gibi kronik hastalıklar, romatoid artrit gibi romatizmal hastalıklar, Down sendromu gibi bazı hastalıklarda da düz tabanlık görülebilir.
Aslında düz taban görüntüsü bebeklik ve erken çocukluk döneminde normal karşılanır. Çünkü henüz ayak kemerine şeklini verecek olan kaslar ve diğer yapılar tam olarak gelişmemiştir. Bu yapıların zaman içinde gelişmesi ile kavis erişkin dönemde görülen ayak şeklini almasını sağlar.
Düz Tabanlığının Belirtileri
Düz tabanlığının görünüm dışında aslında bir sağlık sorunu oluşturması beklenmez. Kişinin ne günlük hayatını ne de spor yapmasını engellemez.
Ayağın topuk kısmında, ayak bileği ya da ayağın dış kısmında ağrı görülebilir.
Yürüyüş ya da koşu gibi fiziksel aktivitelerden sonra yorgunluk, uzun süre ayakta kalma neticesinde kramplar, kişinin içe basması nedeni ile yürümesinde değişiklik, ayak parmaklarında dışa dönük görüntü nadir de olsa görülebilen şikayetler arasında sayılabilir.
Düz tabanlık nedeni ile kişinin ayağını basış şekli değiştiği için ayakkabıların özellikle iç kısmında erken yıpranma görülür.
Düz Tabanlığın Çeşitleri
Esnek Düz Tabanlık:
Düz tabanlığın en sık görülen şeklidir. Bazı çocuklarda büyüme döneminde de görülebilen bu düz tabanlık çeşidi büyümenin tamamlanması ile düzelebilir. Esnek düz tabanlıkta kişi otururken ya da yatarken ayak tabanlarında kavis görülebilirken kişi ayağa kalktığında bu kavis ortadan kalkarak ayak tabanın düz görünmesine neden olur.
Sert Düz Tabanlık:
Kişinin ayağa kalkıp kalkmamasına bağlı değildir. Bu kişilerde ayak tabanı her pozisyonda dümdüzdür. Ayak kavsi hiç yoktur. Bu düz tabanlık tipinde ağrı ve krampların görülmesi daha sıktır.
Erişkin Tipi Düz Tabanlık
Bu düz tabanlık tipinde ise erişkin dönemde görülen ayak kemerinde ani bir çöküş ve düşüklük söz konusudur. Bu ani düşüklüğün nedeni ise genellikle bacak tendonundaki iltihap ya da yırtılmadır.
Dikey Talus:
Bu düz tabanlık tipinde ise bebeğin ayak tabanındaki talus kemiği yanlış pozisyondadır.
Düz Tabanlığının Tanısı
Düz tabanlığının kesin tanısı bu işin uzmanı ortopedi uzmanlarınca koyulur. Hekim tarafından farklı pozisyonlarda ayakta, otururken, yatar pozisyonda ayağın ayrıntılı muayenesi yapıldıktan sonra ayak röntgeni çekilerek kemiklerin yerleşimine bakılır. Hekim muayenede genellikle kişinin ayakkabı seçimini de değerlendirir.
Peki hekime gidene kadar eğer bir şüpheniz varsa evde bir ön test yapabilirsiniz. Eğer sağlıklı bir ayak yapısı söz konu ise kişi yere bastığında ayak tabanının tamamı yere değmez. Orta kısımda bir boşluk kalır. Bu en kolay kişiyi ıslak ayakla yere bastırılarak görülebilir. Sağlıklı kişilerde yere ayağın baş ve taban kısmı temas ederken ayağın orta kısmında kavisten dolayı bir boşluk görülür. Düz tabanlı kişilerde ise tabandaki kavisin olmaması nedeni ile ayak tabanının tamamının yere temas etmesi nedeni ile tüm ayak tabanının izi görülebilir.
Düz Tabanlığın Tedavisi
Düz tabanlığı için yapılacak tedaviye karar verecek olan muayene, film ve hastanın şikayetlerini değerlendiren hekimdir.
Düz tabanlık çoğu insanda herhangi bir şikâyete yol açmadığı için herhangi bir tedaviye de gerek duyulmaz. Özellikle çocukluk yaş grubunda görülen düztabanlığın tedavisi için herhangi bir şey yapılmasına gerek yoktur. Bu dönemde çocuğun takibi yeterlidir. En sık yapılan hatalardan biri bu dönemde çocuklara piyasada satılan özel ayakkabıların giydirilerek düz tabanlığın tedavi edilmeye çalışılmasıdır. Ayakkabılar ayağa kavis veremezler. Bu çocuk büyüdükçe aşılacak bir problemdir.
Zaman zaman ağrı hissedildiği durumlarda ise hekim tarafından ağrı kesiciler, inflamasyonu azaltacak ilaçlar, buz uygulamaları önerilebilir. Kas ve kemikleri güçlendirmek için fizik tedavi planlanması da yapılabilir.
Bazı hasta gruplarında ise ayağı desteklemek için özel yapım ayakkabılar, özel ortez ve ateller kullanılabilir.
Hastanın şikayetlerinin çok olması durumunda hekim tarafından ayak tabanındaki kavisi şekillendirmek için cerrahi operasyon planlanabilir.
Albatros Bilişim Kooperatifi